"Gewone" misdaad in Nederland tijdens WO II

[Seyffardt]

Er zijn onnoemelijk veel gegevens, foto's, films etc. voorhanden die gaan over vervolging van Nederlandse burgers die zich op, welke manier dan ook, schuldig hadden gemaakt aan strafbare feiten die te maken hadden met de Duitse bezetting.

Maar hoe zat het nu met de 'gewone' misdadigers (dieven, inbrekers, moordenaars, fraudeurs en noem maar op)? Mij is ooit ter ore gekomen dat Nederlandse gedetineerden uit gevangenissen, welke door de Duitsers in gebruik werden genomen t.b.v. van de Sicherheitspolizei e.d., werden overgeplaatst naar andere locaties. Zo zou Kamp Erica o.a. bevolkt zijn geweest door gevangenen uit de Scheveningse strafgevangenis. Wie weet er iets meer van?

[Martijn]

Drie off topic antwoorden verwijderd. Nu graag reactie als je een antwoord hebt voor de vraag van de topicstarter.

[Motorway]

Het is natuurlijk moeilijk de grens te trekken tussen 'gewone' misdaad en die welke rechtstreeks voortvloeit uit de oorlogsomstandigheden. Complicerende factor was daarnaast de invoering van de economische strafkamer door de Duitsers met veel minder waarborgen en meer zaken.

Een in juristenland bekend voorbeeld dat je wellicht aanspreekt is het 'Leeuwarder arrest'. Hof Leeuwarden 25 februari 1943, NJ 1951, 643 m.o. Pompe)

Ik citeer even het Friesch Dagblad:

Leeuwarden – Het geweten sprak een woordje mee op 25 februari 1943. Op die dag werd in Leeuwarden het arrest uitgesproken in de strafzaak tegen een Fries. De man, voerman van beroep, was voor het gerecht gedaagd wegens diefstal van een geldbedrag uit de woning van zijn zwager en schoonzuster.
De arrondissementsrechtbank had hem veroordeeld tot negen maanden celstraf, maar het gerechtshof nam op 25 februari 1943 afstand van die uitspraak.
De uitspraak van het Leeuwarder gerechtshof is de geschiedenis ingegaan als ‘hét Leeuwarder arrest’. Het arrest is belangrijk omdat het kan worden beschouwd als een daad van verzet tegen de Duitse bezetter.
Volgende week dinsdag, precies zestig jaar na de uitspraak van het gerechtshof, verschijnt er een boek over het arrest. Het werk is geschreven door dr H.L.C. Hermans, vice-president van het Gerechtshof in Leeuwarden. De titel van het boek luidt: Om des gewetens wille, de geschiedenis van een arrest in oorlogstijd .
Het gerechtshof draaide in februari 1943 de straf voor de dief terug naar vier maanden cel met aftrek van het voorarrest. De voerman moest door die uitspraak meteen in vrijheid worden gesteld. Een langere vrijheidsstraf zou misschien passender zijn geweest, schrijft Hermans in zijn boek. Het hof liet zich echter leidden door compassie met de dader. De kans was namelijk groot dat de voerman zijn lange straf zou moeten uitzitten in het gevangeniskamp in Ommen. Hier sympathiseerde de kampleiding met de Duitsers en werden gevangenen zeer slecht behandeld. In sommige gevallen moesten gevangenen dat zelfs met de dood bekopen. Dat wilde het Leeuwarder gerechtshof niet op zijn geweten hebben.
Voor twee raadsheren, mr F.F. Viehoff en mr J. Wedeven, hadden het arrest grote gevolgen. Zij werden door de Duitsers ontslagen wegens ,,grove verzaking van hun ambtsplicht’’. Viehoff en Wedeven doken onmiddellijk onder. Zij vreesden te worden gearresteerd. Die angst bleek echter ongegrond.

En nog zonder bron: uit boeken van politieke delinquenten uit die tijd die door de bezetter werden opgesloten blijkt dat het 'oude gevangenisregime' voor 'gewone criminelen' in de jaren 1940 nog bestond. Dit was niet prettig: gevangen waren expres van elkaar geisoleerd, soms zelfs nog gemaskerd, (door introspectie diende de gevangene tot beter inzicht in zijn daden te komen) en ze mochten zeker geen contact hebben met de rest.

Dit nogal onmenselijke systeem dat in Amerika vrij snel werd afgeschaft doordat het tot een stijging van het aantal zelfmoorden leidde bestond dus nog in ons land. Gelukkig is dat nu anders.