ambtenaren en mobilisatie / ambtenaren op de vlucht

[SusVanGent]

1. Ik vermoed dat ook ambtenaren gemobiliseerd werden in 1940, "tenzij ze onmisbaar waren voor het functioneren van de dienst" of zo?
2. In mijn familie had ik iemand die bij Landsverdediging werkte (°1911). Hij werd niet opgeroepen (hoewel hij toen nog relatief laag stond op de "ladder"). Hij sloeg wel op de vlucht. Tegen de regels in?? Maar hij kreeg wel een revolver mee, met 1 kogel erin. Hij werd ergens aan de kust gevangen genomen en moest in colonne richting Duitsland lopen. Maar hij kwam aan zijn geboortestad voorbij en kon weglopen! Kon hij nadien dan doodgewoon terug aan het werk (dat is namelijk wat hij deed)?
3. Een ander familielid (°1906) werkte bij de Post. Ook hij sloeg op de vlucht richting kust, net op tijd voor de bommen op Duinkerken... Maar hij raakte heelhuids weer thuis. Zelfde vragen: waarom niet opgeroepen; mag hij op de vlucht slaan; mag hij gewoon weer aan het werk.

4. Tijdens de bezetting werkten ze theoretisch voor de bezettersmacht? Waar loopt de grens met collaboratie? Die vraag stel ik me ook over de oorlogsburgemeesters: zijn dat allemaal collaborateurs?? (In mijn geboortestad was hij tegelijk bij het verzet!)

Wel bedankt bij voorbaat.

[Jim]

1)Ik durf niet te beweren dat ambtenaren allemaal vrijgesteld waren, maar lijkt mij logischer wijze voor een groot deel van wel. Je hebt niet veel aan een ambtenaar als hij niet voor een bepaalde militaire taak is opgeleid.

Ik weet dat er een officiele regel was voor ambtenaren om in geval van bezetting op de post te blijven en het werk te blijven doen. De redenatie was dat liever een betrouwbare nederlandse ambtenaar op de post als een Duitsers of een onbetrouwbare marionet. Deze verder niet heel duidelijke regel heeft wel voor problemen gezorgd.
Want inderdaad waar begint nu collaboratie en gehoorzaamheid aan de eerder gestelde regel op de post te blijven?

De Duitsers waren blij want ze hadden helemaal niet de bedoeling om het gehele ambtenaren apparaat te vervangen. Hoogstens (langzaam) aan te passen.

Dus een ambtenaar die in de oorlogs chaos een tijdje verdwenen was en later opdook had meestal geen problemen.

Het is zo dat in de meidagen op een gegeven moment Nederlandse militaire eenheden bus- en vrachtwagenchauffeurs met hun bussen / vrachtwagens opdroegen om het vervoer te verzorgen richting Frankrijk. Deze burger chauffeurs hebben deze eenheden in een Franse haven gebracht. Verschillende zijn met bus/vrachten en al ingescheept. Sommige moesten hun wagen achterlaten /vernietigen. Ze mochten terugkeren, zonder wagen, om de Duitser geen buit te gunnen, maar ze waren bang dat de Duitsers boos zouden zijn omdat ze militairen hadden geholpen. In Engeland konden ze kiezen of militaire dienst in of een burger interneringskamp. Dus zo waren ruim 42 burgers "vrijwillig" militair in de prinses Irene brigade.

4) Dus een ambtenaar die tijdens de oorlog gewoon op zijn post bleef was volgens de regel dat hij op zijn post moest blijven en zijn werk moest blijven doen geen collaborateur. Het was wel zo dat sommige ambtenaren net iets te ijverig actief voor de Duitsers gingen werken. B.v het persoonsbewijs was de vinding van een Nederlandse ambtenaar die voor de oorlog was afgewezen maar zijn plan actief aan de Duitsers presenteerden. Deze voerden het persoonsbewijs dus in.

Burgemeesters die het de Duitsers te lastig maakten of als oranje gezind bekend stonden werden op een gegeven moment vervangen door andere (NSB) burgemeesters.