Boekpresentatie en recensie Witte jassen en bruinhemden

[michiel01]

Op maandag 3 mei ben ik (met mijn vrouw) naar de boekpresentatie van "Witte jassen en Bruinhemden" geweest. In de Dominus Medica in Utrecht vond deze presentatie plaats onder grote belangstelling van Pers, hoogwaardigheidsbekleders als Minister Klink en voormalig Minister Borst en vele (artsen)veteranen en hun familie danwel nabestaanden.

Een korte blik op dat wat er op het programma stond:

• 14.00 uur - Welkom en opening door Ben Crul
  14.10 uur - 'Arts in bezettingsjaren' door prof. Mart van Lieburg, hoogleraar medische geschiedenis en bibliothecaris van de KNMG.
  14.30 uur - Filmpremière 'Arts in bezettingsjaren'.
  14.55 uur - Presentatie boek Witte Jassen en Bruinhemden, doktersveteraan Pieter Coumou en Arie Nieuwehuijzen Kruseman.
  15.30 uur - Onthulling van het gedenkteken
  15.40 uur - Onthuling door minister Ab Klink samen met enkele veteranen
  15.50 uur - Toespraak minister Ab Klink
  16.00 uur - Borrel

De hoofdredacteur van het KNMG verzorgde de opening en sprak de programma onderdelen aan elkaar. Een historische introductie aan de hand van de verhalen van de toenmalige artsen luidde de premiere van de korte flim/documentaire van "Arts in bezettingsjaren" in. Deze docu van ongeveer 25 minuten bestond uit interviews met een elftal nu veteraanartsen. Zij vertelden over hun werk gedurende de oorlog.
In deze documentaire werd ondermeer belicht dat er een groot percentage aan medisch personeel werkzaam was in het verzet. Door de "bijzondere" positie waarin zij zich bevonden, konden zij ondermeer mensen af laten keuren voor Arbeitseinzats. Ook voorzagen enkelen van hen in medische hulp aan onderduikers.
De Duitse tegenhanger van het Nederlandse Artsenverzet was de Artsenkamer, deze door Seys-Inquart ingestelde organisatie werd voor praktiserend artsen een verplicht iets. Zij dienden zich hierbij aan te sluiten anders mochten zij zich geen arts noemen. In de documentaire vertellen de oud-artsen ondermeer over het weghalen van hun bordjes of het overschilderen van het woord arts. Dit om zo niet toe te hoeven treden tot de Artsenkamer.
Ook kwamen medisch studenten welke gedurende de oorlog aan het woord in de docu, de Leidse medische studenten werden op enig moment in de oorlog met z'n allen naar kamp Vught getransporteerd. Zij mochten het kamp pas verlaten wanneer zij een loyaliteitsverklaring tekenden.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden welke in de documentaire, en in het boek, naar voren kwamen.


Vervolgens werd het boek Witte jassen en bruinhemden door een veteraanarts, de voorzitter van de KNMG en Minister Klink aangeboden en aan drie medisch studenten overhandigt. Aansluitend onthulde Minister Klink samen met twee veteraanartsen een monument ter herinnering aan de bijzondere rol welke medisch personeel in de oorlog hadden. De Minister benadrukte in zijn aansluitende toespraak nogmaals deze bijzondere positie en het belang van de overdracht van de in het boek opgetekende ervaringen aan jongere generaties.

[michiel01]

Het boek, bevat 26 verhalen over 250 pagina's. De relatief korte verhalen zijn elk een opzich staand verhaal en dus ook als zodanig te lezen. De verhalen omvatten diverse onderwerpen uit de medische historie van de Tweede Wereldoorlog. Aan bod komen ondermeer de artsen in opleiding, de werkelijke huisartsen, artsen in concentratiekampen of in Jappenkampen. Een rode draad in het boek is de keuze tussen wat is je plicht als arts, een van de veteranen vertelde dat hij ook een Duitser moest helpen maar de hulp nodig had van zijn vrouw, die weigerde de "mof" te helpen verplegen, wat is je keuze als mens, pleeg je verzet, collaboreer je.

De eerste georganisserde verzetsgroep was een verzetsgroep van medisch personeel, hoofdzakelijk (huis)artsen, zij waren verenigd in het Medisch Contact. Uit de verhalen blijkt de grote rol welke artsen speelden in het verzet in Nederland. Getuige daarvan zijn de ruim 400 artsen en overig medisch personeel welke gedurende de oorlog door hun verzetswerk om het leven kwamen.

Het boek is op zeer toegankelijke manier geschreven en leest, mede door de korte verhalen, lekker weg. Her en der in het boek worden medische termen gebruikt welke voor de leek (zoals ik) op dit gebied het soms noodzakelijk maken een woordenboek/laptop ter hand te nemen. Echter wijst het zichzelf vaak in het verhaal.
Mijn oordeel is dat het een prettig boek is om te lezen, echter enige interesse in het onderwerp wel noodzakelijk is. Het boek belicht een kant van de een bijzondere groep in de Tweede Wereldoorlog waar niet eerder een dergelijk uitgebreide documentatie van is verzameld en verwerkt tot een boek, docu en website.
Een aanrader voor wie geinteresseerd is in het verzet in het algemeen, het artsenwerk gedurende de Tweede Wereldoorlog, het lot van Joodse artsen en andere medische wo2 gerelateerde zaken.

Voor wie meer wil dan alleen het boek kan op de website: http://www.medischcontact.nl/geschiedenis terecht voor beeldmateriaal en een database van in de Tweede Wereldoorlog werkzaam medisch personeel.

Voor wie vragen heeft over het boek, voel vrij ze te stellen.