Het Arische leven zoals het was
Duitsland, 1942. De nazi's tijdens hun hoogdagen. De zeventienjarige Friedrich werkt bij een kolenboer om mee het gezin te onderhouden. In zijn sporadische vrije tijd gaat hij boksen. Zijn talent valt op. Wanneer op een dag hoge nazieofficieren een boksmatch van hem bijwonen krijgt Friedrich het aanbod om een opleiding te volgen in een der befaamde Napolascholen (Nationale Politieke Scholen) die jongemannen klaarstomen tot volwaardige nazi's zowel fysisch als psychisch. Juist op de dag van zijn ontdekking zijn er selecties en hals over kop neemt hij deel aan de proeven. Letterlijk en figuurlijk wordt alles gemeten, gewogen en vergeleken. Hij is blond en blauwogig waardoor Aris B+ wordt geklasseerd, het ideaal dus. Friedrich is in de wolken want vele poorten zullen voor hem opengaan.
Thuis gekomen wil hij het goede nieuws melden maar zijn vader verzet zich resoluut tegen zijn beslissing. Als volwassen mens weet hij ook wel wat extreem rechts betekend. Friedrich moet in een fabriek gaan werken als medekostwinner. Maar het cliché van dom en blond telt blijkbaar ook voor jongens want met een inschrijvingsformulier met een vervalste handtekening van zijn vader vertrekt Friedrich vol goede moed naar de school.
Eenmaal aangekomen ondervindt de Friedrich het keiharde leven als rekruut die wordt klaargestoomd als man die geschiedenis gaat schrijven in Het Duizend Jarige Rijk. Zonder het zelf te beseffen verzeild hij in het barbaarse mechanisme van het naziesysteem. Steun vindt hij bij zijn kamergenoten, in het bijzonder bij Albrecht, een schrijver, wiens vader een nazieofficier is. Friedrich wordt naast zijn dagdagelijkse training ook intens opgeleid tot meedogenloos bokser. Hij wordt beschouwd als de toekomst van de school nadat deze de afgelopen jaren regelmatig hun bokstitel hebben moeten afgeven. Gelukkig wint hij vele matchen. Naarmate hij evolueert in het systeem raakt Friedrich in confrontatie met zijn geweten. Heel de situatie escaleert door allerlei conflicten en voorvallen waardoor hij op bepaald moment een ernstige beslissing moet nemen.
Op het eerste zicht lijkt het gegeven van deze Napola een zoveelste cliché op de zogenaamde instellingsfilms waarjongeren worden onderworpen aan een streng regime om zich te verbeteren als straf of opleiding. Alle gekende ingrediënten komen ruimschoots aan bod maar regisseur Dennis Gansel benadert dit thema op geraffineerde wijze. Niet ter plaatse staan trappelen blijkt een goed plan te zijn want het verhaal wordt breed verteld met vele zijtakken. De goed geplaatste typecasting zoals de onschuldige blonde idealist die door de negatieve ervaring een andere kijk krijgt op de feiten aan het einde en warempel leek de sadistische turnleraar met het kleine snorretje niet een klein beetje op zijn herr und meester ? Door de heldere kijk van Gznsel op zijn gegeven weet hij zijn personages gevoelig te schetsen, sterk contrasterend tegenover het harde regime, waardoor men direct gelooft in de personages.
Ook de tijdspanne waarin de actie zich afspeelt is hier belangrijk. De climax vindt plaats in de winter, een seizoen die blijkbaar voor de nazi's zeer belangrijk was.. In het decor zijn prachtige besneeuwde taferelen weergegeven. Als Friedrich zijn misstappen heeft ingezien breekt in de eindgeneriek de lente aan. Een begin van een nieuw leven. Dit alles, en dat is zeker het vermelden waard, wordt krachtig ondersteund door de meeslepende muziek van Angelo Badalementi, de huiscomponist van David Lynch.
Dit is de tweede samenwerking tussen regisseur Dennis Gansel en acteur Max Riemelt na Mädchen Mädchen wat zeer overtuigend werkt. Napola is het op het eerste zich een boksfilm maar de sport is niet de belangrijkste focus. Deze dient enkel om enkele scharnier weer te geven in het verhaal. De moraal van het verhaal is dat getoond wordt dat extreem rechts langs geen kanten werkt door de wrede ingesteldheid van dit systeem. Niet vroeger, nu of later. Want zoals onze protagonist aan den lijve mocht ondervinden: zijn ogen gingen pas open nadat ze tijdens een boksmatch toegeslagen werden. Doe zo voort Gansel!
schone film...