Na zestig jaar toch nog een verzetsmonument

[Nick]

Gepubliceerd op: 7 september 2005

Door PIET VENHUIZEN

ARNHEM - Zestig jaar na de bevrijding krijgt Arnhem dan toch nog een monument waarmee het verzet uit de Tweede Wereldoorlog wordt geëerd. Deze week wordt het geplaatst.

Oorlogsmonumenten te over in Arnhem en omgeving. De Britse en Poolse parachutisten die hier jaarlijks hun legendarische luchtlanding komen herdenken, hebben over gedenktekenen niet te klagen. Anders is het gesteld met de circa honderdtwintig Nederlandse verzetsstrijders die hier in de oorlog het vuur uit hun sloffen hebben gelopen.

Er is in Arnhem een Oranjewachtstraat, naar de verzetsgroep die aan het begin van de oorlog al werd opgepakt. Er zijn monumenten voor doodgeschoten verzetslieden, zoals aan de Bakkerstraat en op de Waterberg. Maar een monument voor het verzet als geheel was er nog niet.

Het was de Britse veteraan Bob Peatling die hier enkele jaren geleden voor het eerst aandacht voor vroeg. De schrijver van het boek No surrender at Arnhem had zijn vrijheid in de oorlog te danken aan dappere Arnhemmers die hem na de verloren slag verborgen hadden gehouden.

"We hebben toen een stichting gevormd", vertelt Theo Theijse, fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad en motor van de stichting. Naast Theijse hebben daarin zitting Rob ten Hoedt (directeur Vitatron), Dick Tiemens (fractievoorzitter PvdA), Bob Roelofs (griffier provincie Gelderland) en Gerda Kalsbeek (zakelijk leider Het Hoofdkwartier).

De stichting zag zich gesteld voor de taak honderdduizend euro bijelkaar te krijgen. Gelukkig bleken het bedrijfsleven, de gemeente en een aantal ideële fondsen enthousiast. "We hebben ook nog honderden T-shirts verkocht voor het goede doel", vertelt Theijse. En in februari van dit jaar is een benefietconcert gehouden waarbij zanger Marco Bakker de belangrijkste ster was.

Veel belangstelling was er ook van kunstenaarszijde voor het ontwerpen van het monument. De stichting ontving 25 inzendingen. Een zeskoppige jury koos er drie uit. Mevrouw Meij-Dupker had vaandels willen plaatsen in de plantsoenen van het Velperplein. Ton Mulder had aan de Rijn een glazen kubus willen neerzetten met de tekst '40-'45 - Verzet Vrijheid'.

Maar van de 2500 Arnhemmers die de uiteindelijke keuze maakten, koos meer dan de helft voor het ontwerp dat deze week wordt uitgevoerd op de achtermuur van concertgebouw Musis Sacrum: een foto van een wilde wolkenlucht van Jouke Hoogland, met daarbij de in Arnhem inmiddels wereldberoemde tekst van Jos Pauw: 'De meeste mensen zwijgen, een enkeling stelt een daad'.

"De foto is in zeefdruktechniek afgebeeld op 128 geanodiseerde aluminiumplaten van een meter bij een meter", doet Theijse de technische details uit de doeken. Politicus Theijse heeft de gemeente door zijn werk voor het monument nu ook eens van een andere kant leren kennen. "In een oogwenk was geregeld dat de bouwmaterialen die achter Musis liggen een ander plekje krijgen. Maar een punthoofd kregen we van de ellenlange vergunningsprocedures. Gelukkig is alles uiteindelijk perfect afgerond."

De feestelijke onthulling van het verzetsmonument is op zaterdag 17 september van 15 tot 16 uur in restaurant De derde van Mahler in Musis Sacrum.

Bron: De Gelderlander