Ad blocker detected: Our website is made possible by displaying online advertisements to our visitors. Please consider supporting us by disabling your ad blocker on our website.
MEIDAGEN 1940: HET VERHAAL VAN HET DEINSE VAARTDRAMA 'Zinloos geweld om macht'
DEINZE - De komende dagen herdenken Deinze, Vinkt en Meigem één van de zwartste bladzijden uit hun geschiedenis. Zeventig jaar geleden vonden daar in de tweede helft van mei onmenselijke gruwelijkheden plaats. Historicus Tony Vanhee en ex-commandant van de brandweer Fernand Bekaert verloren in Deinze toen beiden een geliefde. 'Het is onze taak om de herinneringen aan de gruweldaden levend te houden.'
De gebeurtenissen bij het begin van WOII hebben vele families in Groot-Deinze getekend. De volgende dagen praten we daarover met verschillende inwoners die de 'meidagen' elk op hun eigen manier hebben ervaren. We beginnen met de gebeurtenissen in Deinze en staan de volgende dagen stil bij hetgeen zich in Meigem en Vinkt heeft afgespeeld.
Voor Deinze doen we beroep op historicus Tony Vanhee (62) en gewezen brandweercommandant en politieman Fernand Bekaert (83). Die laatste verloor zijn vader op de bewuste 25ste mei bij het drama dat zich afspeelde aan de brug over het kanaal. Prudent Vanhee, vader van Tony's vader Gilbert onderging hetzelfde lot. Zijn vader zelf werd gewond, maar overleefde de oorlogsagressie. Omdat hij niet wilde dat alles vergeten zou geraken, stimuleerde hij zijn zoon om het verhaal voor eeuwig vast te leggen.
Op het einde van de Deinse Markt sta je aan de Vaartoever oog in oog met een treurende vrouw. Het kunstwerk van Geo Vindevogel is de blikvanger van het Herdenkingsmonument voor Burgerlijke Oorlogsslachtoffers. Dit gedenkteken, ontworpen door architect Romain Van Assche, herinnert aan het drama van de Vaartbrug, waar 38 burgers op 25 mei het dodelijk slachtoffer werden van niets ontziende oorlogsagressie. Het werd opgericht in 1958.
Uit de hand gelopen
Het verhaal van die tragedie staat centraal in het ruim 400 bladzijden tellende boek 'In de greep van het geweld', dat Tony Vanhee schreef in opdracht van de KGK. 'In tegenstelling tot de gebeurtenissen in Vinkt en Meigem is het rond het Deinse Vaartdrama altijd opmerkelijk stil gebleven', zegt hij. 'Zeker is dat we de herinnering aan die gruweldaden levend moeten houden. Van de mensen die het meemaakten, kunnen slechts weinigen het nu nog navertellen en de kinderen hebben er geen besef van wat een oorlog in de eigen omgeving betekent. Uiteindelijk komt het altijd op hetzelfde neer: zinloos geweld om macht. Waarom het toen uit de hand is gelopen, weten we nog altijd niet precies.' De verovering van België verliep immers vlot voor het Duitse leger, zeker in vergelijking met WO I, toen de Duitsers er drie maanden over deden om Deinze te bereiken. 'In mei 1940 stonden ze op 14 dagen in onze stad, maar hier botsten ze op de Ardense Jagers, die een eigen gevechtstechniek hadden. Daardoor hadden de Duitsers het gevoel dat ze door een ongrijpbare vijand van alle kanten bestookt werden. De angst en paniek hebben de Duitse, meestal jonge soldaten tot excessen aangezet. Wie de splintergranaat op 25 mei heeft afgevuurd - die voor dood en vernieling zorgde - weten we niet. Ik heb de granaatscherven die in het lichaam van mijn grootvader zijn gevonden in het bezit, maar er is nog geen onderzoek op gebeurd', zegt Van Hee.
Razzia
'Mijn vader Maurice is op 25 mei op de plaats waar nu de fontein staat, getroffen', vertelt Fernand Bekaert. 'Hij is nog geëvacueerd, maar de dag nadien gestorven. Ik was toen iets ouder dan 13 en de oudste van drie. Dat het in Deinze aan de Vaart tot een hevige strijd is gekomen, is niet verwonderlijk. De Ardense Jagers hadden aan het kanaal van Schipdonk elke poging tot bruggenbouw over de sluis tussen Markt en Oude Brugsepoort weten tegen te houden. Als reactie hebben de Duitsers een razzia uitgevoerd.'
Burgers, vooral mannen, werden tussen de Kortrijk- en Gentstraat en vervolgens via de Tolpoortstraat en Markt uit hun schuilplaatsen gehaald en als menselijk schild naar de frontlinie gedreven. 'Op het einde van de Markt aan de brug over het kanaal was er een zeer nauwe doorgang naar het sas aan café Congo. Ze werden daar samengedreven. Daar ontplofte de granaat. De herdenking van woensdag is een eerbetoon aan de burgerslachtoffers en aan hun familie. Het is aan ons om jongeren aan die gebeurtenissen te herinneren', besluit Bekaert.