"Ik dacht dat ik op vakantie ging"
Geplaatst: 05 sep 2014, 16:31
Begin september 1944 stond Nederland ogenschijnlijk op het punt te worden bevrijd. De geallieerden hadden via Brussel (3 september) en Antwerpen (4 september) de Nederlandse grens bereikt. Dat leidde tot vreugde bij de meeste mensen, maar foute Nederlanders en de Duitse bezetter raakten juist in paniek. Dat leidde op 5 september tot Dolle Dinsdag, vandaag precies 70 jaar geleden.
Jeanne Diele-Staal (1938) dacht dat ze op vakantie ging naar Duitsland. En daar had ze best zin in, want de kinderen uit haar straat wilden niet met haar spelen. Die vonden haar blijkbaar niet leuk. Wat zij niet wist, was dat de geallieerden begin september grote vooruitgang hadden geboekt en dat dat slecht nieuws was voor haar vader, die lid was van de NSB. Later werd die 5de september bekend als Dolle Dinsdag.
Het gezin Staal vluchtte per trein naar een dorpje in de buurt van Hannover. De ontvangst daar was koeltjes. "Op de boerderij waar we werden ondergebracht, was een jongetje van mijn leeftijd. Mijn vader zei: daar kun je leuk mee spelen. Maar toen hij mij zag, zei hij: 'du bist ein Landverräter.' Ook in Duitsland waren we niet gewenst."
Moeder Staal wilde daarom terug naar Almelo en dat kon omdat de opmars van de bevrijders inmiddels was gestokt. De terugreis naar Nederland verliep dramatisch. De trein waarin ze zaten, werd beschoten en er vielen verschillende doden en gewonden.
"Wij hebben onszelf gered door onder de trein te gaan liggen, maar het beeld van dat kleine meisje met haar bloedrode jurkje maakte diepe indruk."
Een paar maanden later sloeg het gezin Staal weer op de vlucht voor de oprukkende geallieerde troepen, maar nu werden ze in Groningen door de bevrijding ingehaald. Overal werden NSB'ers opgepakt, maar moeder Staal werd ongemoeid gelaten omdat ze er alleen voorstond met haar drie kleine kinderen.
Lopend ging ze terug naar Almelo. Toen ze daar na twee weken uitgeput, vuil en onder de schurft aankwamen, bleek hun huis bewoond door een ander gezin. In de straat werden ze uitgejouwd.
De vader van Jeanne was wel opgepakt en werd tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld. "Mijn jongere broer zei: dat kan niet alleen vanwege zijn NSB-lidmaatschap geweest zijn. Hij is in het archief gaan kijken en hij had gelijk. Mijn vader was als landwachter betrokken geweest bij razzia's. Een compleet joods gezin is daarbij opgepakt en nooit meer teruggekomen. Dat zit mij nog het meeste dwars."
Jeanne Diele-Staal is later therapeut geworden en heeft praatgroepen geleid van lotgenoten. Juist rond dagen als de Dodenherdenking melden mensen zich voor hulp. Dat werkt volgens haar door tot in de derde generatie.
Ze treedt ook vaak op als spreker, onder meer op scholen. "Ik wil kinderen duidelijk maken wat de gevolgen zijn van het leven met een geheim. En dat gepest worden om iets waar je zelf geen schuld aan hebt diepe sporen kan nalaten. In overdrachtelijke zin lopen er ook nu nog heel veel NSB-kindertjes rond."
Bron: nos.nl
Jeanne Diele-Staal (1938) dacht dat ze op vakantie ging naar Duitsland. En daar had ze best zin in, want de kinderen uit haar straat wilden niet met haar spelen. Die vonden haar blijkbaar niet leuk. Wat zij niet wist, was dat de geallieerden begin september grote vooruitgang hadden geboekt en dat dat slecht nieuws was voor haar vader, die lid was van de NSB. Later werd die 5de september bekend als Dolle Dinsdag.
Het gezin Staal vluchtte per trein naar een dorpje in de buurt van Hannover. De ontvangst daar was koeltjes. "Op de boerderij waar we werden ondergebracht, was een jongetje van mijn leeftijd. Mijn vader zei: daar kun je leuk mee spelen. Maar toen hij mij zag, zei hij: 'du bist ein Landverräter.' Ook in Duitsland waren we niet gewenst."
Moeder Staal wilde daarom terug naar Almelo en dat kon omdat de opmars van de bevrijders inmiddels was gestokt. De terugreis naar Nederland verliep dramatisch. De trein waarin ze zaten, werd beschoten en er vielen verschillende doden en gewonden.
"Wij hebben onszelf gered door onder de trein te gaan liggen, maar het beeld van dat kleine meisje met haar bloedrode jurkje maakte diepe indruk."
Een paar maanden later sloeg het gezin Staal weer op de vlucht voor de oprukkende geallieerde troepen, maar nu werden ze in Groningen door de bevrijding ingehaald. Overal werden NSB'ers opgepakt, maar moeder Staal werd ongemoeid gelaten omdat ze er alleen voorstond met haar drie kleine kinderen.
Lopend ging ze terug naar Almelo. Toen ze daar na twee weken uitgeput, vuil en onder de schurft aankwamen, bleek hun huis bewoond door een ander gezin. In de straat werden ze uitgejouwd.
De vader van Jeanne was wel opgepakt en werd tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld. "Mijn jongere broer zei: dat kan niet alleen vanwege zijn NSB-lidmaatschap geweest zijn. Hij is in het archief gaan kijken en hij had gelijk. Mijn vader was als landwachter betrokken geweest bij razzia's. Een compleet joods gezin is daarbij opgepakt en nooit meer teruggekomen. Dat zit mij nog het meeste dwars."
Jeanne Diele-Staal is later therapeut geworden en heeft praatgroepen geleid van lotgenoten. Juist rond dagen als de Dodenherdenking melden mensen zich voor hulp. Dat werkt volgens haar door tot in de derde generatie.
Ze treedt ook vaak op als spreker, onder meer op scholen. "Ik wil kinderen duidelijk maken wat de gevolgen zijn van het leven met een geheim. En dat gepest worden om iets waar je zelf geen schuld aan hebt diepe sporen kan nalaten. In overdrachtelijke zin lopen er ook nu nog heel veel NSB-kindertjes rond."
Bron: nos.nl