Gepubliceerd op: 22 juli 2005
Door HARRY VAN DER PLOEG
OOSTERBEEK/RHEDEN - Brigadegeneraal John Hackett zat als een rat in de val een kuil in het bos bij de Valkenburglaan in Oosterbeek. Philip Reinders volgde het spoor van zijn commandoposten tijdens de Slag om Arnhem.
Rhedenaar Philip Reinders heeft eigenlijk wel een beetje spijt dat hij brigadegeneraal John Hackett in 1984 slechts een enkele keer een handtekening onder een foto heeft laten zetten.
Op de foto is de man, die tijdens de slag om Arnhem zwaar gewond geraakt en uiteindelijk door verzetstrijders uit Arnhem en Ede gered werd, te zien terwijl hij een krans legt op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek, ter herinnering van zijn gevallen kameraden. Reinders peinst: "Tegenwoordig betalen de mensen zo vijftig dollar voor zo'n foto met handtekening, niet te geloven." De slag-gekte blijft kennelijk groeien.
Reinders is een bekendheid in Renkum, al jaren speurt hij de bodem met een metaaldetector daar af op zoek naar stille getuige van Operatie Market Garden. Hij stuit geregeld op munitie, uitrustingstukken en andere resten van de soldatenmassa's die hier in september 1944 een strijd op leven en dood leverden.
In de loop der jaren leverde Reinders verschillende publicaties af over de oorlog: sobere geschriften op A4-formaat, het resultaat van tal van gesprekken met Airborneveteranen. In het Engels geschreven, want onder de Engels sprekenden bevindt zich de doelgroep die het meeste geïnteresseerd is in alle details. Het laatste werk heet 4th Parachute Brigade Headquarters, during the battle of Arnhem september 1944.
Vanaf de eerste dag van de slag kan de lezer de lotgevallen van een reeks soldaten en officieren volgen, via de stepping stones van de commandoposten ('HQ')die voor Hackett werden ingericht. Met alle eigenaardigheden die daarbij hoorden.
Pikhouwelen treft soldaat Fred 'Jacko' Jackson bijvoorbeeld aan in een mand die net is afgeworpen boven de droppingszone nabij de Buunderkamp in Wolfheze. De kwartiermakers vragen zich waar ze die dingen in Godsnaam voor nodig hebben in de zanderige bodem. De verkenners lopen even later naar Hotel Buunderkamp en maken daar vier Duitsers krijgsgevangen.
Wat verderop besluiten de Britten om zich in te graven bij een viaduct onder de snelweg, om straks de verse para's te kunnen ondersteunen. De Duitse krijgsgevangenen worden aan het werk gezet. "De twee jongens van de Hitler Jugend beginnen te huilen." Ze denken dat ze hun eigen graf aan het graven zijn. Dat blijkt mee te vallen.
Joe Johansson en zijn kameraden worden korte tijd later overrompeld door SS-ers in het bos. Het gebrom van Dakota's mengt zich in de strijd: de vierde brigade onder leiding van Hacket is kennelijk in aantocht.
Maar de generaal komt bij de Ginkelse Heide terecht. Na tien minuten stijgt er groene rook op langs de weg tussen Arnhem en Ede: vrienden zijn blijkbaar in de buurt.
Op dinsdag 19 september rapporteert sergeant Dudley H. Pearson dat ze de hele dag opgejaagd zijn door de Duitsers. 'Chick' Hennon wordt gevangen genomen. Een Duitse soldaat trekt een ring van zijn vinger. Zijn korporaal slaat hem tegen de grond en geeft de ring weer terug. "De korporaal zegt tegen me dat ik een goed soldaat was." De slag is zeker niet vrij van haat tegen de vijand, maar er is ook opvallend veel respect.
Een gat langs de Valkenburglaan in Oosterbeek - er staat nu een gedenknaald - waar de troepen ingesloten zitten heet in het Engels toepasselijk depression.
Hackett en zijn mannen zitten en er als een rat in de val: de munitie raakt op, Duitse tanks omringen hen. Sergeant Dudly H. Pierson ziet Hackett op een Duitser stuitten. "Hij kruipt over de grond, de brigadier richt zijn bajonet op. Hij zegt iets en rent verder." Hij laat de Duitser achter zonder hem een haar te hebben gekrenkt.
Huis Westerpark is daarna het volgende hoofdkwartier. "Een prachtig huis, met fluweelrode gordijnen en mooie tapijten."
Pierson voelt zich beroerd als hij zijn mannen de gordijnen naar beneden ziet trekken. Hun modderige laarzen trekken vuilsporen in het tapijt.
Het boek kan worden besteld via de website
http://www.arnhembattle.com.
Bron: De Gelderlander
