Ad blocker detected: Our website is made possible by displaying online advertisements to our visitors. Please consider supporting us by disabling your ad blocker on our website.
HIROSHIMA/NAGASAKI - Toen de bemanning van de Amerikaanse B-29 bommenwerper Enola Gay de 4000 kilo zware 'Little Boy' boven de Japanse stad Hiroshima losliet, was er geen wolkje aan de lucht. De dag, die stralend begon, veranderde tientallen seconden later in een levende hel.
De inwoners van de stad hoorden niks, maar zij die overleefden spraken later van 'de dag van de duizend zonnen' vanwege een apocalyptische lichtflits. Tienduizenden mensen verdampten in de verzengende hitte van de explosie, gebouwen werden gereduceerd tot stof. Boven de ruïnes stak een stofwolk op, die de stad in duisternis hulde. Even later begon het te stormen.
"Zestien uur geleden heeft een Amerikaans vliegtuig een bom losgelaten boven Hiroshima[...]Deze bom had een kracht van meer dan 20.000 ton T.N.T.[...]De Japanners begonnen de oorlog vanuit de lucht in Pearl Harbor. Wij hebben het hen vele malen betaald gezet. En het einde is nog niet in zicht."
Zo maakte de Amerikaanse president Truman in een persbericht van 6 augustus 1945 bekend. De atoombom op Hiroshima was volgens hem noodzakelijk om de Japanse regering tot onvoorwaardelijke overgave te dwingen. Toen die uitbleef, onderging de stad Nagasaki op 9 augustus hetzelfde lot. Op 15 augustus ging de Japanse keizer Hirohito door de knieën en accepteerde hij de capitulatie van zijn land.
Extreme hitte
De ontwikkeling van de atoombom, die eind jaren dertig in de Verenigde Staten op gang kwam uit angst voor kernwapens in nazi-Duitsland, had geleid tot de totale vernietiging van Hiroshima en Nagasaki. Naar schatting kwamen 120.000 mensen om het leven door de extreme hitte en luchtdruk van de ontploffingen. In de dagen, maanden en jaren erna stierven nog eens tienduizenden mensen door de blootstelling aan radioactieve straling.
De Duitse priester Johannes Siemes, die het bombardement van Hiroshima overleefde, schreef over de dag na de bom: "Het daglicht laat nu het angstaanjagende toneel zien dat door het duister van de vorige nacht deels was verborgen. Waar de stad stond is alles, zover het oog rijkt, veranderd in een woestenij van as en puin.[...]De rivieroevers zijn bezaaid met doden en gewonden en op een paar plekken heeft het stijgende water de lijken bedekt.[...]Afgrijselijk gewonde gedaantes wenken ons en vallen dan neer."
Zestig jaar later roepen de bombardementen van Hiroshima en Nagasaki nog steeds vragen op. Was het gebruik van de atoombommen wel gerechtvaardigd? Tegenstanders wijzen op de slachting die werd aangericht onder onschuldige burgers en beweren dat zonder atoombommen de oorlog met Japan ook beëindigd had kunnen worden. Voorstanders zeggen dat Japan een totale oorlog voerde, waaraan de gehele bevolking meewerkte. Daarnaast zeggen zij dat zonder de atoomaanvallen de oorlog veel langer had geduurd en meer mensenlevens had geëist, omdat de Japanners elk stukje grond tot de laatste snik verdedigden.
Afschrikwekkend voorbeeld
In elk geval dienen de gevolgen van de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki nog steeds als afschrikwekkend voorbeeld voor landen die een kernaanval overwegen. Toch is anno 2005 het gevaar van kernwapens nog niet geweken. Zo blijft het aantal kernmogendheden groeien. In 1964 waren dat alleen de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties: de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland en China. In de tussentijd hebben ook India, Pakistan en Israël een kernwapenarsenaal opgebouwd, alhoewel Israël dat nooit heeft bevestigd.
De vier laatst genoemde landen zijn geen lid van het non-proliferatieverdrag, dat de verspreiding van kernwapens probeert tegen te gaan. Controle van dat verdrag, dat door 189 landen is ondertekend, ligt bij het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA). Deze organisatie staat echter machteloos als landen weigeren om inspecteurs toe te laten of het non-proliferatieverdrag opzeggen. Dit gebeurde in Noord-Korea in respectievelijk 2002 en 2003. Naar eigen zeggen is het land nu in het bezit van kernwapens.
Wellicht groter nog dan het gevaar van een kernaanval door staten is de mogelijkheid van een terroristische aanval met radioactief materiaal. Omdat het ontwikkelen en operationeel houden van een atoombom relatief duur is en een hoge mate van expertise vereist, lijkt de kans klein dat terroristen een atoombom zullen gebruiken. Volgens experts is de dreiging van een aanval met een zogenoemde 'vuile bom', een conventionele bom met een radioactieve lading, reëler.
'Hel van augustus'
Ondanks de moderne nucleaire dreiging houdt de herinnering aan de 'hel van augustus' in Hiroshima en Nagasaki de vurige wens voor een wereld zonder kernwapens overeind.
Traditiegetrouw wordt in Hiroshima op 6 augustus de aanval op de stad herdacht in het Park voor de Vrede, dat aangelegd werd op de plek waarboven de atoombom ontplofte. De slachtoffers van het bombardement zullen worden herdacht en de aanwezigen zullen bidden voor eeuwige wereldvrede. Net als elk jaar zal de burgemeester van Hiroshima in een vredesverklaring pleiten voor een kernwapenvrije wereld.
Ook Nagasaki zal haar atoomramp herdenken en oproepen tot het afschaffen van kernwapens, die niet passen in een wereld waar mensen vreedzaam met elkaar willen leven.
