De Belgische weerstand

[Peter M]

Geïnspireerd door de interessante draadjes van Asjemenou, Auke en Veltro over hun 'exotische' verzamelgebieden en gedreven door pre-examinale verveling, zal ik hier trachten het een en het ander te plaatsen over één van mijn verzamelgebieden adhv mijn collectie: de weerstand.

Voor weerstandsarmbanden is de site van Maarten Verburg een ongelooflijke schat van informatie: Armbanden van de Belgische weerstand. Hoewel vooral beschrijvend, valt op dat er tussen banden onderling veel gelijkenissen kunnen bestaan en het beeld van de a-uniformiteit van de weerstand nuancering behoeft.

Algemeen
Algemene verzetsmilitaria beperkt zich vooral tot medailles. De beste informatie(originele teksten van de KB's) daaromtrent vind je op Belgian orders and Medals

waarvan de meest bekende wel de Medaille van de Weerstand is. Ingesteld bij besluit van de regent dd 16 februari 1946, uitegereikt aan gewapende weerstand, sluikpers en inlichtingendiensten:

(op één na rechts: medaille van Yvonne ecran, uiterst rechts van Maria De Bakker...de rest is zuivere uiting van verslaving)

Verder is er ook nog de medaille van de burgerlijke weerstander, ingesteld bij KB van 21 maart 1951, uitgereikt aan saboteurs, sluikpersverdelers en helpers van onderduikers (zie rechts):


Voor politieke gevangenen werd op 13 november 1947 het Kruis van de Politieke gevangene ingesteld. Elke ster op het litn staat voor een halfjaar gevangenschap:

Dit exemplaar mist de achterkant, mettertijd zou er een beter exemplaar moeten komen.

Nog niet in mijn verzameling: Medaille van de werkweigeraar.

[Peter M]

Het Geheim Leger (AS/GL)
Eén van de grootste - en op verzamelvlak misschien wel de interessantste - verzetgroeperingen, zie voor historiek op de wo2 wiki.

Het GL is ongetwijfeld het best bekend vanwege de typische witte overalls, zoals hier te zien op het doodsprenjte van Julien Bekaert een onderofficier die op 2 november 1944 overled in Gent.

Hij draagt op zijn kwartiermuts blijkbaar een kroon van de Belgische linieregimenten, samen met een teken van de administratieve dienst van het Belgisch leger (verwoven S en A, AS is tevens de afkorting van Armée Secrète). Op zijn mouw de typische leeuwenkop in omgekeerde driehoek van het GL, een gedeeld insigne met dat van enkele Belgische eenheden in Groot-Brittanië.

Uiteraard ook aan armbanden geen gebrek, hier de foto op het doodprenjte van Alfons De Boeck, overleden op Aalst op 21 november 1944:

Zo te zien een ietwat rudimentaire armband, het leeuwtje is ook hier weer op de mouw genaaid. Het uniform lijkt mij iets Brits, met die versteviging op de schouders?

Hier een erg mooie armband, met de leeuw tweemaal in stempelvorm:


Volgende band was van Maria De Bakker, GL Merksem, onderscheiden met de medaille van de Oorlogsvrijwilliger-strijder, Medaille van de Weerstand en de Herinneringsmedaille van de oorlog 1940-1945. Ze overleed in 2003.

De letters 'AS' zijn later weer overtrokken geweest met balpen, de origienle letters komen er nog een beetje bruin onderuit. De stempel (ook in mijn bezit) is waarschijnlijk ook vernieuwd.

Een greep uit haar nalatenschap:

De baret is helaas van na de oorlog, wordt meestal gebruikt tijdens herdenkingen door oud-weerstanders die geen militaire dienst hebben gedaan (die dragen meestal baret of kwartiermuts van hun oude eenheid)

Een kader waarop alle leden van de afdeling afgebeeld zijn:


Dit soort kaders werd voor veel afdelingen van het GL gemaakt door een bedrijfje in Namen. Ze zijn een zeer waardevolle bron van informatie, gezien gewone ledenlijsten zelden beschikbaar zijn. Een vrij volledige lijst van gesneuveld van het GL is gelukkig wel uitgegeven geweest door de UVGL (Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger) Hier een luxe-kader van de sector Herentals:


Tot slot nog wat UVGL materiaal:

Erekruis, borstkenteken, herinneringspenning aan een meeting en reverspeldjes voor leden en sympathisanten.

[Peter M]

Nationale Koningsgezinde/Koninklijke beweging (NKB/MNR)
(Beide benamingen komen op documenten voor)

Hoewel aanvankelijk niet verboden werd de NKB al vrij vroeg in de oorlog een weerstandsbeweging. De NKB werkte nauw samen met het GL en zou een belanrgijke rol spelen in de bevrijding van de Antwerpse haven. Na de oorlog werd de NKB een fel verdediger van de Koning in de naoorlogse Koningskwestie.


Het monogram van koning Leopold III lijkt met witte verf geschilderd te zijn. Rechts een stempel 'Belgische staat - Etat Belge'.

Hoewel ik hier amper papierwerk aan bod laat komen, hier toch twee NKB-eenzelvigheidskaarten:

Mijn grootvader was lid van de NKB tot zijn arrestatie.



Huldekader voor vader en zoon die bij de NKB zaten:

[Peter M]

Witte Brigade - Fidelio

Typische WB armband:

De grote W (voor weerstand?) en kleine BP komen op veel WB-armbanden voor. De armband is volledigeuit vrij harde galnzende stof gemaakt, vrij vaak voorkomend (in het Antwerpse?).

Armband van mijn grootmoeder, geboren in 1921, toen er mensen werden opgeëist voor werk in Duitsland werd dat 1927...

Gestempeld met de stempel van afdeling Olegem, waar ook haar broer lid van was. Deze laatste bekocht het op 3 september 1943 met zijn dood.

Haar legitimatiebewijs:

[Peter M]

Allerlei

Tot slot nog wat andere stukken, te beginnen met een armband van het Armée de la Libération:

Dit moet zowat de meest gelijkvormige groepering geweest zijn qua armbanden, het overgrote deel van de bekende armbanden heeft een blauwe ruit op een driekleurige achtergrond.

Een kleine uitstalling, met een 98k bajonet (buitgemaakt door een weerstander in Antwerpen; gekregen van diens neef) en een Belgische militaire kwartiermuts met daarop een geïmproviseerd Belgisch vlagje genaaid (ziet er oorogs genoeg uit om weerstandsgebruik te vermoeden).



Tot zover dit kort overzichtje.

[carl1944]

Uiterst interessant topic!
Mooi dat je bij elk item zoveel info hebt ivm de (voormalige)eigenaars

Knap!

Mvg
Carl

[Shifty]

Uiterst interessant topic!
Mooi dat je bij elk item zoveel info hebt ivm de (voormalige)eigenaars

Knap!

Mvg
Carl

Je haalt de woorden uit mijn mond Carl !

Heel erg interessant topic Peter ! De Witte Brigade was inderdaad het meest actief in het Antwerpse. Opvallend is dat in Aarschot (nabij Leuven) de grootste verzetsgroep ook de Witte Brigade was , dit omdat het gross van de leidende figuren binnen de bevolking katholiek opgevoed was en niets voelde voor het Partizanenkorps (=communistisch verzet). Buiten Aarschot was in het gebied Aarschot-Leuven-Mechelen het Partizanenkorps (037) het meest actief. Zij stonden vanaf 1943 onder leiding van Louis Van Brussel.

[dennisb]

Erg interessant ja, ook de manier van presenteren is erg leuk.

[Sbas]

Leuk omdat het zo gespecialliseerd is!

Sbas

[Veltro]

Dit zijn pure historische items met een hoge emotionele en nationale waarde. Het is belangrijk dat dit soort unieke items bewaard blijven.

Veltro

[Deltafox]

De NKB wordt meestal geassocieerd met de naam 'witte brigades'. De meeste van deze witte brigades werd erkend door de Belgische Regering en het geallieerd opperbevel in Londen. Bij erkenning kregen ze een nummer, een regimentsnaam, een regimentsteken en natuurlijk ook beschikking over fondsen en wapens.

Na erkenning behoorde de verzetsgroep tot het Geheime Leger. Bijna alle verzetsgroepen an het NKB behoorden tot het Geheime Leger maar het Geheime Leger bestond ook uit andere verzetsgroepen. Deze waren vaak streekgebonden. De communistische groepen hadden een aparte structuur en weigerden om toe te treden tot het erkende Geheime Leger.

De NKB vond zijn oorsprong in het begin van de oorlog bij oudstrijdersverenigingen van WO I. Zij behielden vb. het recht om in hun lokalen revolvers te houden. De rangen van deze nationale verenigingen werden vrij snel aangedikt met Belgische militairen die wegens verwondingen door de Duitsers naar huis mochten.

Vrijwel onmiddellijk bij het begin van de tweede wereldoorlog begonnen aparte groepen met het verzet. Dat prille verzet werd vrij snel in de kiem gesmoord.

Pas in het jaar 1942 kwam er een georganiseerde structuur. Het Geheime Leger was net als het leger, hiërarchisch georganiseerd.
Ieder lid kreeg een codenaam en werd onderverdeeld in een eenheid; Deze eenheid kon een communicatie-eenheid zijn, een logistieke eenheid
(opslagplaats van materiaal en wapens), een inlichtingeneenheid of een verzets-en sabotage-eenheid. Soldaten van het geheime leger kregen zo weinig mogelijk informatie over leden van andere eenheden. Enkel erkende officieren kwamen met elkaar in contact. Af en toe werden er gezamenlijke operaties gehouden. Speciale getrainde Belgische commando's in het VK, keerden tijdens de oorlog terug en werden gedropt om samen met de leden van het geheime leger acties uit te voeren (SOE). Gedurende de oorlog hielp het Geheime Leger werkweigeraars om onder te duiken en sommigen van hen kozen om ook in het actieve verzet te gaan.

Ondanks vele veiligheidsmaatregelen werden er toch regelmatig hele eenheden door de Sicherheitsdienst, Abwehr, de gestapo, de SS of politie-eenheden van het Duitse leger opgespoord.

Zo werd in het dorpje Damme in de provincie West-Vlaanderen de volledige groep in één dag gearresteerd. Eén man vonden ze niet en toen heeft de gestapo de vader en de broer meegenomen. Een leraar werd voor de ogen van de kinderen in de klas meegenomen. Ze hadden één geluk en dat was dat die man die ze niet vonden de link was tussen de verzetsgroep in Damme en de verzetsgroepen in Brugge. Na de oorlog is één man levend terug gekomen maar hij was zo ziek dat hij na enkele maanden gestorven is.

Later hebben de verzetsgroepen in Brugge en Beernem ook zware klappen gekregen.

In West-Vlaanderen steunden vele abdijen het verzet. De Kerk in België was sterk verdeeld over de Duitse kwestie, sommige waren pro nazi omwille van de strijd tegen het communisme, maar vele priesters, broeders en zusters, waren sterk tegen het nazisme en deden mee met het verzet.

De abdij van Zevenkerke nabij Brugge was gekend omwille van haar Vlaams karakter, maar was anti-nazi en sommige broeders deden mee in het verzet door gewonden te verzorgen en te verbergen.

Kort na de bevrijding van België kregen de communistische partizanen het bevel van de Staat om de wapens neer te leggen.
Zij weigerden en hadden bevel gekregen om naar Brussel te gaan en het Parlement 'een bezoekje te brengen'.

Als reactie hierop werden sommige eenheden van het Geheime Leger die nog niet ontwapend waren naar Brussel gestuurd met
de opdracht de pas verworven vrijheid te beschermen tegen een mogelijke communistische coup.

Dat heeft geholpen want kort na dit machtsvertoon ging de communistische verzetsbeweging (OF) akkoord met de ontwapening,
daarop werden ook de eenheden van het Geheime Leger ontbonden. Sommige gingen in het reguliere leger.

[yente]

Sorry voor het omhoog halen van dit topic, maar ik wil mijn bewondering uitten voor uw verzameling!
Zeer mooi!
Mvg Yente