Ad blocker detected: Our website is made possible by displaying online advertisements to our visitors. Please consider supporting us by disabling your ad blocker on our website.
ROUVEEN - De overwinnaars na een oorlog laten zich vaak volop horen en zien. Verliezers zijn daar voorzichtiger mee en duiken soms zelfs liever maar een beetje onder. De oorlog die Nederland in Indonesië heeft gevoerd om dat land na de Tweede Wereldoorlog in het koninkrijk te houden, is een voorbeeld van het laatste. Na enkele jaren en vele duizenden doden moest Nederland zwichten voor de realiteit: Indonesië is niet te handhaven als kolonie.
De soldaten die toen in dienst van het vaderland naar die verre en vreemde kolonie werden gestuurd, hebben in Nederland nooit die status gekregen die de bevrijders van de Tweede Wereldoorlog wel ten deel viel. Dat stak en steekt velen nog steeds.
Jan Bonte uit Rouveen is één van diegenen die als soldaat moest vechten in de Oost. Hij is blij dat er nu alsnog een boek verschijnt met daarin de verhalen van heel veel Indiëgangers uit de gemeente Staphorst. ‘Het werd wel tijd, want ieder jaar wordt de groep kleiner. Veel kameraden rusten al in het graf. Het is zo’n zestig jaar geleden, dus ...’ Bonte deed dienst bij de PAG: de Pantser Afweer Groep. Met hun antitankgeschut werden ze ingezet als de infanterie het niet redde of hulp nodig had. ‘Wij konden tot wel zo’n zestienhonderd meter schieten. De commandant zei het zo: ‘Het eerste schot mag nog missen, het tweede moet raak zijn, want voor een derde krijg je vaak de kans niet.’ Direct nadat hij was opgekomen, werd Bonte fanatiek gedrild. ‘We vonden dat toen helemaal niet leuk, we scholden er op. Maar later waren we blij dat we zo getraind waren, want op een gegeven moment werd het een soort routine en dat heeft ons wel eens het leven gered.’
Wat de meeste soldaten en ook Bonte het eerst noemen als herinnering aan die tijd is ‘kameraadschap’. ‘Je moest het met z’n allen zien te rooien. En dan was het niet belangrijk of die maat ook hervormd, gereformeerd of rooms was. Als je leven regelmatig wordt bedreigd, dan groei je heel dicht op elkaar aan, ben je ook echt op elkaar aangewezen.’
Bekoring
Herinneringen worden opgehaald. Ook aan de grappen en grollen die hij meemaakte. En de woorden van een commandant, toen hij terug zou gaan naar huis: ‘Je hebt de Oost nu meegemaakt. Je bent onder de bekoring van dit land gekomen. Je zult Indië nog missen.’ En Bonte knikt: ‘Hij had gelijk, je komt in de ban van de tropen. Dat is een niet te beschrijven gevoel. Mensen die er geweest zijn, zullen begrijpen wat ik bedoel.’ Het Contactblad, dat door thuisfrontcommissies in Rouveen en Staphorst werd samengesteld, was een belangrijke bron van informatie. Toch was er bij terugkomst vervreemding: ‘Je was het niet meer gewend, die verzuiling. Al die hokjes waar je weer in terug moest, dat was vaak lastig. Toch schikte je je op een gegeven moment, wat moest je anders?’ Bonte besluit zijn verhaal met: ‘Achteraf zeg ik: We hebben het avontuur niet gezocht. We hebben alleen onze plicht gedaan.’
Niet alles uit Indië is boven tafel gekomen
Een werkgroep, bestaande uit Roelof Brakke, Jan Buitenhuis, Jan Courtz, Harm Dunnink, Harm Hoeve, Jouk Huisman, Roelof Huisman, Hendrik Kin, Harm Krale, Arend Kuiper en Jan Sikkema heeft de belevenissen van bijna alle Indiëgangers uit de gemeente Staphorst vastgelegd in het boek ‘Staphorster militairen in de tropen’.
Er zijn ongeveer 2.500 exemplaren gedrukt en gisteravond is het officieel gepresenteerd in het Koetshuus. Leden van de vereniging krijgen het boek gratis. Niet alles is boven tafel gekomen. Zoals ook Jan Bonte soms opmerkte: ‘Dit moet je maar liever niet opschrijven.’ Maar met dit boek zijn de belevenissen van een enigszins vergeten groep nu uitgebreid vastgelegd en dat is een goede zaak.
