Met Dr. Joseph Goebbels, propaganda leider van het Derde Rijk, zal de radio tot een sleutelinstrument in de propaganda uitgroeien. Vóór Goebbels was de tot dan de geschreven pers het belangrijkste propagandamiddel geweest. Goebbels: "Revolutionaire bewegingen worden niet geschapen door grote schrijvers, maar door grote redenaars. Het is een dwaling als men denkt dat het geschreven woord doeltreffender is, omdat de dagbladpers door een groot aantal mensen wordt gelezen."
Collectief luisteren naar de Goebbels-Schnauze werd aangemoedigd. "Zelfs als de spreker op zijn hoogst enkele duizenden mensen kan bereiken, terwijl de politieke schrijver tien, ja zelfs honderdduizend lezers bereikt, dan nog zal het gesproken woord niet slechts inwerken op hen die het horen, maar het zal honderdduizenden malen worden doorgegeven. En een doeltreffende speech is oneindig suggestiever dan een goed hoofdartikel", had Goebbels enkele jaren voordien gepropageerd aan zijn leerlingen. En elke Duitser zou en moèst de Führer horen spreken!
Om de boodschap van de nazi's in elke huiskamer, op de bedrijven en openbare plaatsen te laten doordringen brachten de nazi's in augustus 1933 de Volksempfänger "VE 301" grootschalig op de markt. Het typenummer 301 verwees naar de machtsovername door de nazi's op 30.1.1933.
Goebbels had aan de radiofabrikanten gevraagd om een radiotoestel te ontwerpen tegen een prijs die zo laag was dat iedereen hem kon aanschaffen. Je kon hem zelfs op krediet kopen, tegen een afbetaling van enkele pfenningen per maand. In de volgende jaren zullen er nog verschillende varianten op het model VE 301 op de markt komen en in prijs blijven dalen.
Goebbels bij de presentatie van de VE 301 Het type Volksemfänger gelijk- of wisselstroom kostte 76 RM en was enkel in bakeliet verkrijgbaar en die op batterijen slechts 65 rijksmark en was enkel in hout uitgevoerd. De radiotoestellen in die tijd varieerden normaal in prijs tussen de 200 à 400 RM.
Tegen het einde van 1933 had het aantal luisteraars de 24 miljoen bereikt, gerekend aan vier per gezin. Maar er waren 23 miljoen gezinnen en de radioproductie kon de vraag niet bijhouden. Daarom werd het gemeenschappelijk luisteren aanbevolen. 'Collectief' luisteren werd een typische trek van het openbare leven in nazi-Duitsland. Vele uitzendingen vonden plaats tijdens de werkuren en dan moest op de fabrieken en kantoren het werk gestaakt worden, zodat de gehele arbeidersmassa van het land kon bereikt worden.
Uiteraard gingen op die manier ontelbare arbeidsuren verloren, want de radiotoespraken van Adolf Hitler, Goebbels en hun handlangers namen maar zelden minder dan twee, dikwijls zelfs drie uur in beslag. Klaarblijkelijk achtte Goebbels de inseminatie van de nazidoctrine belangrijker dan de productie van de arbeiders, en dat zeker in de beginjaren na de machtsovername.
Alle restaurants en café's moesten radio-installaties hebben. In de straten werden overal luidsprekerzuilen geplaatst. Op die manier verkreeg het Derde Rijk het dichtste luisternet van de wereld. Er bestonden ook zgn 'radiowachters' wiens taak het was om de in hun blok wonende gezinnen aan te sporen tot het luisteren naar het door de partij voorgeschreven programma's.
Het duurde dan ook niet lang of de Volksemfänger kreeg in de volksmond de bijnaam mee: de 'Goebbels-Schnauze' (de mond van Goebbels) genoemd.
Bronnen.
Op het internet:
http://www.calvin.edu/academic/cas/gpa/goebmain.htm Nazi Propaganda by Joseph Goebbels 1933-1945 a collection of 75 speeches
http://www.calvin.edu/academic/cas/gpa/ww2era.htm#ww2 Nazi Propaganda: 1933-1945
http://www.calvin.edu/academic/cas/gpa/goeb62.htm Dr. Goebbels and his Ministry by Hans Fritzsche
http://www.library.arizona.edu/images/b ... /intro.htm When books burn
http://members.aol.com/gy95c/peifer/ Joseph Goebbels als politischer Redner von Sebastian Peifef
http://germany.indymedia.org/2003/10/62732.shtml Die letzten Tage der Nazi-Macht
Literatuur:
• Hitler 1889-1936; Ian Kershaw 1998; Het Spectrum paperbackeditie 2003; ISBN 9027484538
• Hitler 1936-1945; Ian Kershaw 2000; Het Spectrum paperbackeditie 2003; ISBN 9027484546
• Goebbels - Regisseur van het Derde Rijk; Alan Wykes; uitg. De Standaard 1995; ISBN 90 02 1990 58
• Hitlers Beulen; Guido Knopp; De Prom 2001; ISBN 906801823X
• De Oorlogskranten; Florence Uitgeverij NV 1994; Deel 74 Het Derde Rijk
