oostfronters

[jones]

Ik studeer politieke wetenschappen aan de universiteit Antwerpen en ik schrijf mijn thesis over Vlamingen en Nederlanders aan het oostfront. Ik ben op zoek naar boeken en artikels over dit onderwerp. Kent u nog boeken of tijdschriftartikels die ik zeker moet gelezen hebben ivm Nederlanders in de Waffen-SS of het Nederlands Legioen (bibliografie onderaan)? Persoonlijke verhalen/interviews van Nederlandse oostfronters zijn ook altijd welkom.

Ik zoek ook nog informatie over de rol die de kerk in Nederland heeft gespeeld bij de werving van oostfronters. Heeft 'de kerk' in Nederland voor de oorlog gepredikt tegen het communisme zoals dat in Vlaanderen het geval was? Wat was de houding van de kerk tijdens de bezetting tegenover oostfronters (vb in Vlaanderen weigerden veel priesters missen op te dragen voor gesneuvelde oostfronters, oostfronters stonden voor gesloten deuren van priesters...). Priester Cyriel Verschaeve is tijdens de oorlog blijven werven voor het oostfront. Zijn er in Nederland ook zo figuren geweest?

Bibliografie

Boeken

AILSBY, C. (2005), Het verhaal van de Waffen-SS 1923-1945, Aartselaar: Deltas, 224 p.

BEHAEGHEL, M. (1985), Veldpost naar Vlaanderen: Brieven van een Oostfronter, Antwerpen: De Roerdomp, 94 p.

BELINFANTE, A.D. (1978), In plaats van bijltjesdag. De geschiedenis van de Bijzondere Rechtspleging na de Tweede Wereldoorlog, Assen: Van Gorcum, 632 p.

BERKELAAR, W. (1995), De schaduw van de bevrijders: geallieerde oorlogsmisdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog, Zutphen: Walburg, 176 p.

BERKHOFF, K.C. (2003),’ Het Oostfront en de Hollanders. Nederlanders tijdens de Tweede Oorlog volgens Russische en Oekraïense bronnen’, 184-194 in KRISTEL, C. (eds.), Met alle geweld. Botsingen en tegenstellingen in burgerlijk Nederland, Amsterdam: Balans, 382 p.

DE BRUYNE, A. (1971), De kwade jaren. Deel 1, Brecht/Antwerpen: De Roerdomp, 320 p.

DE BRUYNE, A. (1973), De kwade jaren. Deel 4, Brecht/Antwerpen: De Roerdomp, 318 p.

DE BRUYNE, A. (1976), De kwade jaren. Deel 5, Brecht/Antwerpen: De Roerdomp, 268 p.

DE GRUYTER, B. (s.d.), Beknopte geschiedenis van de 3 Kompanie van Debica 1941 tot 1944, s.l.: s.n., 120 p.

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 2, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, 460 p.

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 3: mei ‘40, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, 488 p.

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 4 eerste helft: mei ’40-maart ‘41, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, 457 p.

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 4 tweede helft: mei ’40-maart ‘41, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, p. 459-886

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 5 eerste helft: maart ’41-juli ‘42, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, 586 p.

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 5 tweede helft: maart ’41-juli ‘42, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, p. 587-1073

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 6 eerste helft: juli ’42-mei ‘43, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, 492 p.

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 6 tweede helft: juli ’42-mei ‘43, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, p.493-835

DE JONG, L. (19), Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 7 eerste helft: mei’43- juni ‘44, 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij, 663p.

DE KEIZER, W. (19), De veldpost van de Nederlanders in Duitse krijgsdienst tijdens de Tweede Wereldoorlog, Alphen aan den Rijn: Samson, 42 p.

DERINE, R. (19), Repressie zonder maat of einde? Terugblik op de collaboratie, repressie en amnestiestrijd, Leuven: Davidsfonds, 189 p.

DE WEVER, B. (1984), Oostfronters: Vlamingen in het Vlaams Legioen en de Waffen SS, Tielt: Lannoo, 180 p.

DE WEVER, B. (1994),‘ Oorlogvoeren tegen het ‘barbaarse bolsjevisme’, 200-215 in WAEGEMANS, E. (eds.), Potemkinse dorpen: Belgen in Rusland, Antwerpen: Standaard Uitgeverij, 240 p.

DE WEVER, B. (2002);’ Goede Belgen, foute Vlamingen, grijze Nederlanders’, 50-62 in CORIJN, E. (eds.), Collaboratie in Vlaanderen, vergeten en vergeven?, Antwerpen: Manteau, 214 p.

DE WILDE, M. (1982), De Nieuwe Orde, Kapellen: De Nederlandse Boekhandel, 128 p.

DE WILDE, M. (1985), De Kollaboratie. Deel 1, Kapellen: De Nederlandse Boekhandel, 123 p.

DEJAEGHER, P. (1995), Terug naar het Oostfront, Brussel: Vlaams-Nationaal Studiecentrum, 80 p.

DEMEDTS, L. (1995), Andre Verhelle: het verhaal van een oostfronter, Oostrozebeke: Demedts, 25 p.

FOWLER, W. (2003), De hel van het Oostfront, Aartselaar: Zuidnederlandse Uitgeverij, 224 p.

GEUNES, B. (s.d.), Jeugdbataljon SS Langemarck : tot de laatste kogel, s.l.,s.n., 56 p.

GROEN, K. (1974), Landverraders: wat deden we met ze? Een dokumentaire over de bestraffing en berechting van NSB-ers en kollaborateurs en de zuivering van pers, radio, kunst, bedrijfsleven na de tweede wereldoorlog, Baarn: In den Toren, 311 p.

GROENEVELD, G. (2004), Kriegsberichter: Nederlandse SS-oorlogsverslaggevers 1941-1945, Nijmegen: Vantilt, 423 p.

GROENEVELD, G. en METZ, P. (2005), Mussertman aan het oostfront, oorlogsdagboek 1941-1942, Nijmegen: Vantilt, 128 p.

HAUSSER, P. (1970), Waffen-SS im Einsatz, Oldendorf : Schütz, 240 p.

HÖHNE, H. (1983), Het zwarte korps onder de doodskop. De geschiedenis van de SS, Baarn: In den Toren, 495 p.

HUYSE, L. en DHONDT, S. (eds.) (1991), Onverwerkt verleden: collaboratie en repressie in België, 1942-1952, Leuven: Kritak, 312 p.

HUYSE, L. en HOFLACK, K. (1994), Onverwerkt verleden. Een naschrift, Leuven: Instituut Recht en Samenleving, 62 p.

KEIZER, J. (2000), Dienen onder het hakenkruis. Friezen in Duitse krijgsdienst, Leeuwarden/Ljouwert: Friese Pers Boekerij, 160 p.

MASSIN, W. (1994), Limburgers in het Vlaams Legioen en de Waffen SS, Kortessem: JoChriLy/Falize, 320 p.

PAUWELS, W. (1990), De verdachten van september ’44, Antwerpen: De Nederlanden, 206 p.

PIERIK, P. (1995), Van Leningrad tot Berlijn: Nederlandse vrijwilligers in dienst van de Duitse Waffen-SS 1941-1945. Geschiedenis van het legioen, de brigade en de divisie 'Nederland' in politieke en militaire context, Nieuwegein: Aspekt, 318 p.

RAVYTS, K. en RONDAS, J. (2000), Het Brugse 1940-1945. Deel 1 Collaboratie en Verzet, Kortrijk: Groeninghe, 661 p.

RAVYTS, K. en RONDAS, J. (2001), Het Brugse 1940-1945. Deel 2
Bevrijding en straatterreur, Kortrijk: Groeninghe, 351 p.

ROLAND, W. (1975), Niets dan de waarheid. Vijftien openhartige interviews met oud-leden van de Waffen-SS, Antwerpen: Soethoudt, 128 p.

ROLAND, W. (1977), Welkom in Siberië. Van spooktrein tot repressie, Antwerpen: Soethoudt, 426 p.

SCHOUTEN, P. (1997), Het Oostfront in de Tweede Wereldoorlog, Amsterdam: Arch, 115 p.

SEBERECHTS, F. (1994), Ieder zijn zwarte. Verzet, collaboratie en repressie, Leuven: Davidsfonds, 221 p.

SEBERECHTS, F. (2002), Tussen Schelde en Wolchow: Vlaanderen en het Oostfront, Brussel: Globe, 199 p.

SLEUTELAAR, A. en SLEUTELAAR, H. (2001), De SS'ers. Nederlandse vrijwilligers in de Tweede Wereldoorlog, s.l.: De Bezige Bij, 474 p.

SMETS, J. (1990), Wij paria’s, Erpe: De Krijger, 207 p.

SMETS, J. (1999), Van Syndicalist tot Nationaal Socialist, Erpe: De Krijger, 240 p.

SOORS, M. (1991), Naar het Oostfront voor “Outer en Heerd”, Antwerpen: Tyr, 286 p.

STEINER, F. (1973), Die Freiwilligen der Waffen-SS: Idee und Opfergang, Preussisch Oldendorf : Schütz, 392 p.

STOUTEN, H. (1986), Naar verkeerd spoor. Achtergronden van Nederlandse politieke delinquenten 1940-1945, Hoogezand: Stubeg, 160 p.

VAN ARENDONCK, A. (1973), Vlamingen aan het oostfront. Deel 1, Antwerpen: Etnika, 245 p.

VAN ARENDONCK, A. (1975), Vlamingen aan het oostfront. Deel 2, Antwerpen: Etnika, 277 p.

VAN DEN ABEELE, A. (1977), Brieven uit Rusland (1941-1944), Oudenaarde: Sanderus, 241 p.

VANDEN BERGHE, Y. (2002), De Koude Oorlog 1917-1991, Leuven: Acco, 391 p.

VAN DEN EYNDEN, V. (1996), De kerk in Vlaanderen en de Oostfronters, Antwerpen, s.n.

VAN DEN WIJNGAERT, M., DE WEVER, B., MAERTEN, F., LUYTEN, D., NEFORS, P., VANDEWEYER, L en BEYEN, M. (2004), België tijdens de Tweede Wereldoorlog, Antwerpen: Standaard Uitgeverij, 317 p.

VAN DER ZEE, S. (1992), Voor Fürher, volk en vaderland: de SS in Nederland, Amsterdam: Prometheus, 275 p.

VAN DYCK, T. (1991), Zo stierven zij en wij, Antwerpen: De Nederlanden, 104 p.

VAN ELSACKER, F. (1991), Een oostfronter vertelt, Merksem: Were Di, 68 p.

VAN GANSE, (1946), Das Himmelfahrtkommando: beschouwingen over de beweegredenen en diepere oorzaken die een aantal landgenooten aanzette om dienst te nemen in de rangen van de antibolsjewistische legioenen, Zandberg: Van Ganse, 47 p.

VAN GOETHEM, H. (2002);’ De historicus tussen hamer en aambeeld’, 29-48 in CORIJN, E. (eds.), Collaboratie in Vlaanderen, vergeten en vergeven?, Antwerpen: Manteau, 214 p.

VAN WELDE, A.L. (1997), Laatste vlucht uit Stalingrad, Erpe: De Krijger, 160 p.

VERBEKE, G. (2001), Waffen-SS, Vlaams legioen, Sturmbrigade Langemarck : het arrondissement Roeselare-Tielt, Kortrijk: Groeninghe, 215 p.

VERRIPS, G. (1998), Mannen die niet deugden: een oorlogsverleden, Amsterdam: Balans, 184 p.

VERSTRAETE, P.J. (1998), Stefaan Laureys: het tragische lot van een Finland- en Oostfrontvrijwilliger, Kortrijk: Verstraete, 110 p.

VERSTRAETE, P.J. (2006), Marcel Vercoutter: een Vlaming in Das Reich, Kortrijk: Verstraete, 91 p.

VERTON, H.C. (2003), Im Feuer der Ostfront. Ein niederländischer Freiwilliger an deutscher Seite im europäischen Schicksalskampf, Coburg : Nation Europa Verlag, 412 p.

VINCX, J. (1981), Vlaanderen in uniform 1940-1945. Deel 2, Antwerpen: Etnika, 418 p.

VINCX, J. (1982), Vlaanderen in uniform 1940-1945. Deel 4, Antwerpen: Etnika, 528 p.

VINCX, J. (1983), Vlaanderen in uniform 1940-1945. Deel 5, Antwerpen: Etnika, 431 p.

VINCX, J. (1983), Vlaanderen in uniform 1940-1945. Deel 6, Antwerpen: Etnika, 518 p.

VINCX, J. (1984), Vlaanderen in uniform 1940-1945. Deel 7, Antwerpen: Etnika, 725 p.

VINCX, J. (1985), Wee de overwonnenen! Strijd en offergang van de Vlaamse vrijwilligers tijdens en na de Tweede Wereldoorlog van 1940 tot…, Antwerpen: Etnika, 342 p.

VINCX, J. (1988), Nederlandse vrijwilligers in Europese krijgsdienst 1940-1945. Deel 1, Herentals: Etnika, 410 p.

VINCX, J. (1988), Nederlandse vrijwilligers in Europese krijgsdienst 1940-1945. Deel 2, Herentals: Etnika, 589 p.

VINCX, J. (1989), Nederlandse vrijwilligers in Europese krijgsdienst 1940-1945. Deel 3, Herentals: Etnika, 705 p.

WILS, L. (1989), Honderd jaar Vlaamse beweging. Geschiedenis van het Davidsfonds. Deel 3: in en rond Wereldoorlog 2, Leuven: Davidsfonds, 295 p.

X (s.d.), Herdruk van vormingsbladen der Nederlandse SS, Liechtenstein: Historia C.P.E., 196 p.

X (194x), Den vaderlandt ghetrouwe, Den Haag: Vrijwilligers-Legioen Nederland, 9 p.

X (1941), De weg tot Germaansche lotsverbondenheid: opleidingskamp Sennheim : Nederlandsche, Deensche en Noorsche vrijwilligers in Duitschland, Amsterdam: Storm, 32 p.

X (1942), Germaansch ontwaken. Brieven van Germaansche vrijwilligers, Amsterdam: Storm, 87 p.

X (1942), Wij danken u, ’s-Gravenhage: Verzorgingsfonds Vrijwilligerslegioen Nederland, 16 p.

X (1984), SS-Sturmbrigade Langemarck, Antwerpen: De Laet, 77 p.

ZWAAN, J. en ZONDERGELD-HAMER, A. (1984), De Zwarte Kameraden. Een geïllustreerde geschiedenis van de N.S.B., Weesp: Van Holkema & Warendorf, 248 p.

Werkstukken/ eindwerken
BRUYNEEL, E. (2004), Het leven achter tralies aan de hand van egodocumenten. Het penitiair regime in België 1944-1950, Gent: onuitgegeven scriptie, 235 p.

DE BLOCK, J. (s.d.), Biografie Rik De Meester (Temse 1918- Brasschaat 1994),s.l.: s.n. 231 p.

DE BRUIN, R.J. (1995), Met heilige inspiration zur Fuhrerschaft. E. J. Roskom, boerenleider. Amsterdam: werkstuk werkcollege N.S.B. Vrije Universiteit Amsterdam, 33 p.

KREGTING, M. (1995), Voor Leider, Volk en Vaderland. N.S.B. en Waffen-SS: twee handen op één buik?, Amsterdam: werkstuk werkcollege N.S.B. Vrije Universiteit Amsterdam, 35 p.

LAMBERIGTS, R.A.A. (1995), Wilden zij meer zijn dan gewoon soldaat? Een motivatie-onderzoek naar Nederlandse vrijwilligers in het SS-complex 1940-1945, Leiden: onuitgegeven doct. scriptie, 133 p.

PETITJEAN, K. (1996), Voor outer en heerd! Vlamingen aan het oostfront (1941-1945), Leuven: onuitgegeven scriptie, 125 p.

RAEMAEKERS, A. (1995), Het dagboek van dr. G Schmidt. Een verhaal over het idealisme van een N.S.B.-er in oorlogstijd, Amsterdam: werkstuk werkcollege N.S.B. Vrije Universiteit Amsterdam, 24 p.

VERSCHEURE, S. (1984), Vlaamse oostfrontsoldaten (1940-1945), Tielt: onuitgegeven scriptie, 114 p.

Tijdschriften

AERTS, K. (2006),’ De kroon ontbloot. Genadeverlening bij de doodstraf tijdens de zuiveringen na de Tweede Wereldoorlog’ in Bijdragen tot de eigentijdse geschiedenis, 17/2006, 15-47

BANK, J. (2004),’ Het protestantisme en de Tweede Wereldoorlog. De casus Nederland en de casus Frankrijk’ in Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, 119 (2004), 1, 491-523

BUIST, M.G. (1982),’ De bezettende macht’ in Spiegel Historiael, 17, 7/8, 363-368

CARREIN, K. (1999),’ De Vlaamse Oostfronters. Sociaal profiel en wervingsverloop, november 1941- augustus 1944’ in Bijdragen tot de eigentijdse geschiedenis, 30/60, 6, 107-149

DE JONGHE, A. (1976),’ H.J. Elias als leider van het Vlaams Nationaal Verbond. Kanttekeningen bij een artikel van Frans Van der Elst (deel 2)’ in Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, 7, 329-423

DE WEVER, B. (1994),’ Idealistische oostfrontstrijders en flaminboches. De collaboratie in België: onverwerkt verleden?’ in Spiegel Historiael, 29, ¾, 138-143

DE WEVER, B (1994),’ Rebellen aan het Oostfront. De politieke moeilijkheden bij de Vlaamse Oostfronters. (Eerste deel)’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 53, 4, 201-215

DE WEVER, B (1994),’ Rebellen aan het Oostfront. De politieke moeilijkheden bij de Vlaamse Oostfronters. (Tweede deel)’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 54, 1, 3-11

DE WEVER, B (1995),’ Rebellen aan het Oostfront. De politieke moeilijkheden bij de Vlaamse Oostfronters. (Derde deel)’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 54, 2, 81-90

DE WEVER, B. (2003),’ Militaire collaboratie in België tijdens de Tweede Wereldoorlog’ in Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, 118, 1, 22-40

DOEDENS, L. (1995),’De bevrijding van Nederland. Een operatie op de flank’ in Spiegel Historiael, 30, 5, 183-187

FALTER, R. (1981),’ Flamenpolitik en Duitse propaganda tijdens W.O. 2’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 40, 1, 47-63

FALTER, R. (1981),’ Flamenpolitik en Duitse propaganda tijdens W.O. 2’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 40, 2, 115-126

FÖRSTER, J. (winter/spring 88-92),’ Barbarossa Revisted: Strategy and Ideology in the East’ in Jewish Social Studies, 50,1/2, 21-36

GOEDBLOED, F. (1991),’ De dilemma’s van de georganiseerde Vlaamse oud-oostfrontstrijders’ in Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, 12, 3-4, 395-450

HERMAN, J. (1993),’ De Sovjetrussische ineenstorting in 1941’ in Spiegel Historiael, 28, 5, 187-192

HERMANS, W. (1981),’ Korte repliek bij het slot van Rolf Falters “Flamenpolitik en Duitse propaganda tijdens de Tweede Wereldoorlog” in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 40, 3, 143

JANSSENS, G. (1983),’ De Hitlerjeugd-Vlaanderen’ in Spiegel Historiael, 18, 2, 62-71

KOEHL, R. (1962),’ The Character of the Nazi SS’ in The Journal of Modern History, 34, 3, 275-283

LAGROU, P. (1994),’ Herdenken en vergeten. De politieke verwerking van verzet en vervolging in Nederland na 1945’ in Spiegel Historiael, 29, ¾, 109-115

LUIKS, R. (1989),’ Hebt u nog zo’n NSB-meisje voor ons? Opvang en reclassering van kinderen van NSB’ers en jeugdige politieke delinquenten (1944-1951) in Spiegel Historiael, 24, 2 75-80

LUYKX, P. (1982),’ Collaboratie’ in Spiegel Historiael, 17, 7/8, 382-387

MASSIN, W. (1991),’ In 1941 keerde zich de publieke opinie tegen aanhangers van de Nieuwe Orde’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 50, 3, 168-177

SCHUURSMA, R.L. (1982),’ De lagere Nederlandse overheden’ in Spiegel Historiael, 17, 7/8, 369-373

VAGTS, A. (1947),’ The Foreigner as Soldier in the Second War’ in The Journal of Politics, 9, 3, 392-416

VAN DEN ABEELE, A. (2001),’ De houding van de leraren en leerlingen tegenover collaboratie en bezetter in de Brugse middelbare scholen begin 1941’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 60, 1, 33-57

VAN DEN BERG, J.J. (1994),’ Dietsland Houzee! De NSB en Vlaanderen 1940-1944. (Eerste deel)’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 53, 4, 217-234

VAN DEN BERG, J.J. (1995),’ Dietsland Houzee! De NSB en Vlaanderen 1940-1944. (Tweede deel)’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 54, 1, 13-22

VAN DER ELS, F. (1974),’ Dr. Elias als leider van het V.N.V.’ in Bijdragen tot de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, 3, 83-105

WILS, L. (1991),’ De illegale interneringen tijdens de repressie’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 50, 1, 55-63

WILS, L. (1991),’ Vlaanderen, de Kerk en het Oostfront volgens de gedenkschriften van Cyriel Verschaeve’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 50, 3, 185-187

WILS, L. (2006),’ Elias of het gevecht met de democratie’ in Wetenschappelijke tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 65, 1, 25-43

[Mr Mojo Risin]

'Hitlers Vreemdelingenlegers', ook van Ailsby en dan nog 2 boeken geschreven door oostfronters zelf: 'Van Syndicalist tot Nationaal Socialist' van Jaak Smets en 'Zo stierven zij en wij' van Antoon van Dyck. Smets heeft nog een tweede boek geschreven over zijn tijd in Russisch gevangenschap, 'Wij Paria's', maar dit zul je moeilijk vinden, het is in een 'kleine' privéoplage verschenen.

[Verschaeve]

Neen, in Nederland heeft de R.K. Kerk in haar "Herderlijk Schrijven" elke samenwerking, hetzij burgerlijk hetzij militair, en ondersteuning van het Nationaal-Socialisme (hetzij NSB, hetzij NSDAP) verboden en met de excommunicatie bestraft. Aan N.S.B.'ers (vergelijkbaar met V.N.V.) werden de sacramenten en de kerkelijke begrafenis ontzegd. Vele Nederlandse priesters stierven of overleefden uitgemergeld het beruchte priesterblok in het concentratiekamp Dachau. In St.-Michielsgestel in Noord-Brabant zaten katholieke priesters, jeugdleiders enz. samen opgesloten met linkse protestantse leiders enz. In Nederland waren vooral priesters erg actief in het onderduik zoeken voor joden. In katholieke gebieden overleefden tot 50 % meer joden dan in minder katholieke gebieden. Misschien lag dit echter ook aan de natuurlijke factoren in streken als Brabant (De Peel), Limburg, de oost-Nederlandse Achterhoek en Twente.

Desalniettemin waren er minderheden van vooral etnisch Duitse religieuze zusters e.d. die krachtens hun achtergrond de noodzaak meenden in te zien om fel pro-Duits te zijn en ook de nationaal-socialistische terreur goed te praten. Zij werden gemeden door de Nederlandse clerus, ook omdat zij nogal naar seculiere, werelds-politieke en "Nieuwe Orde dan wordt alles anders"-ideën neigden. De bisschoppen traden streng op tegen collaborateurs.

Een interessante figuur is Evert Roskam, de NSB-boerenleider. Afkomstig uit een links-gereformeerd milieu, maar aangetrokken tot de NSB. Terwijl in Duitsland het nationaalsocialisme eerder seculier en anti-katholiek was (Rosenberg en Bormann met name), was de NSB voor 1941 vriendelijk tegenover christenen en niet zo heidens-new-age als de NSDAP. Roskam wierf als leider van de Landstand boeren voor de zogenaamde "Oostlandkolonisatie". Daarbij namen "Arische" boeren van Oekraïense en Poolse landbouwers gestolen boerderijen in Oost-Europa in, om zo die gebieden te koloniseren en "Germaans" te maken. Roskam poogde in 1969 in de film van Verhoeven over Anton Mussert, met theologische en domineesstijl de opgave van de NSB te verdedigen. Hij leek mij een idealist die zeker geen felle antisemiet was, wel een bloed-en-bodem-liefhebber, met name bodem.

[von Manteuffel]

Bruno De Wever is in ieder geval wel een specialist inzake verzet en collaboratie heb ik horen waaien.

Nogal een raar thema voor pol en soc, ziet er mij eerder iets voor de geschiedenis uit, maar soit. Hebt ge trouwens les (gehad) van De Wever?

[Mick]

Ik kan je het boek "kind van de Fuehrer" aanbevelen. Speelt zich niet af aan het Oostfront maar is het (ware) levensverhaal van een toen 16 jarige Nederlandse SS er die in de Slag om Arnhem en de Ardennen (1944) gevochten heeft.

[prottekken]

Is "jones" nog actief ? indien wel zou u even met mij contact kunnen op nemen.
Heb een vraag omtrent een boek die vermeld is in uw lijst .

[LordChaos]

Dit staat op zijn profiel: Laatst bezocht:10 maart 2007, 21:47
Hij is dus niet meer actief.

[prottekken]

Wie heeft dit boek of weet hoe het eruit ziet ?
"VAN DEN EYNDEN, V. (1996), De kerk in Vlaanderen en de Oostfronters, Antwerpen, s.n. "