Aukes verzameling (Sovjet-Unie en Mongolië)

[Auke]

Naast de vojenny bilet (Militaire Kaart) die ik op de vorige pagina postte, was het bekendste identificatiedocument in het Rode Leger het krasnoarmeiskaja knizjka (Rode Legerboekje). Het KK is te vergelijken met de geallieerde dog tag / de Duitse Erkennungsmarke en de VB met de Duitse Soldbuch. Opvallend is dat de Sovjets hiernaast ook de welbekende metalen dog tags hadden, maar deze veel minder gebruikelijk waren dan in andere landen.

Het KK was vanaf midden 1942 in gebruik en verving het kleine metalen buisje (in het Russisch simpelweg medaljon) waarin een papiertje zat waarop de militair een paar basisgegevens over zichzelf had geschreven. Vele soldaten geloofden echter dat het invullen van dit papiertje gelijk stond aan het schrijven van je doodvonnis, en dus deed lang niet iedereen dit. Het buisje werd dan ook veelal gebruikt om een sigaret, een paar lucifers of tabak in te bewaren. Op 17 november 1942 werd het buisje echter pas officieel afgeschaft. Het KK werd officieel al op 7 oktober 1941 ingevoerd, maar pas in de zomer van 1942 hadden alle frontsoldaten er een.

Ik haal weer de interessantste pagina's er uit.

De voor- en achterkant:


De Wit-Russische Nikolai Timofejevitsj Ivasjkevitsj werd in 1901 geboren in Wit-Rusland. Hij werd directeur van een Sovchoz en werd laat in de oorlog (toen de Sovjets Wit-Rusland heroverden) opgeroepen door een Regionaal Militair Commissariaat in Minsk. Ivasjkevitsj kwam namelijk pas op 8 juli 1944 bij het Rode Leger. Hij diende in de 5e Compagnie van het 1e Zelfstandige herstelbataljon (herstellen in de zin van weer gezond worden, nog nooit deze term in een militaire eenheid gezien, zal wel een medische eenheid betreffen). De linker pagina is op 11 februari 1945 door de compagniescommandant ondertekend.


Kameraad Ivasjkevitsj was woonachtig in het dorpje Stoepoerevo in de rayon Arsjansky, oblast Vitebsk, Wit-Rusland. Zijn echtgenote heette Daria Nikitovna Ivasjkevitsj.

Rechts Ivasjkevitsj' onderdelen. Voordat hij op 29 januari 1945 bij het 1e Zelfstandige Opknapbataljon werd ingedeeld, diende hij in het 426e Jagerregiment van de 88e Jagerdivisie (vanaf 26 juli 1944).


De volgende pagina bevat gegevens omtrent "wanneer en waar hij participeerde in de strijd en waarvoor hij werd onderscheiden". Hier wordt alleen vermeld dat Ivasjkevitsj diende in het 3e Wit-Russische Front (vanaf 26 juli 1944) en hij al op 30 juli 1944 "buiten gevecht werd gesteld"...

Maar blijkbaar overleefde Ivasjkevitsj deze verwonding (neem ik aan), want de rechter pagina geeft aan welke uniformstukken hij eind januari 1945 kreeg: een wintermuts, een helm, een veldjasje (gimnastjorka) en een katoenen broek.


Dit wordt vervolgd op de volgende pagina: hij kreeg ook een hemd, een onderbroek, voetwindsels voor zomer en winter, schoenen en beenwindsels...


...en een gordel- en broekriem.

[iknowdintoo]

Ik vind het altijd een plezier jouw posts te lezen, en weer een leuke aanwinst!

[Auke]

Een paar weken geleden kreeg in de onderzoeksdocumenten van Orde van de Rode Ster 2641059 binnen (zie deze post een paar pagina's terug). Daaruit bleek dat beide Rode Sterren (2641059 en 2641060) aan dezelfde persoon zijn verleend. Aan de hand van de gegevens op de documenten heb ik ook de documenten voor de tweede Rode Ster weten te bemachtigen.



Beide Rode Sterren werden verleend aan de 40-jarige sergeant-majoor Pjotr Zacharovitsj Gladkovsky, de commandant van een transportpeloton van een compagnie auto's in de 20e Gemotoriseerde Jagerbrigade, 25e Tankkorps, 3e Gardeleger, 1e Oekraïense Front.

Pjotr Zacharovitsj Gladkovsky werd in 1905 geboren in de Oekraïense havenstad Nikolajev. Hij maakte de middelbare school af, trouwde met Irina Anisimovna Gladkovskaja en ging wonen in de stad Sergo in de provincie Vorosjilovgrad. Op 5 mei 1942 werd Gladkovsky door het Militaire Commissariaat van de rayon Sergo opgeroepen voor militaire dienst in het Rode Leger. Aldus geschiedde en later dat jaar vocht Gladkovsky onder andere bij Stalingrad, waarvoor hij een Medaille voor de Verdediging van Stalingrad kreeg. Op 12 mei 1944 werd hij onderscheiden met een Medaille voor Militaire Verdienste en op 8 augustus 1944 werd hij voorgedragen voor een Orde van de Rode Ster:

Onder de supervisie en leiderschap van kameraad Gladkovksy vervoerde het peloton in de periode van 20 juni tot 1 augustus 1944 402 ton en legde het meer dan 18.900 kilometer af. Als pelotonscommandant heeft kameraad Gladkovsky een hoge mate van discipline in zijn werk en heeft hij het aantal auto-ongelukken teruggebracht. Hij verdient de staatsonderscheiding Orde van de Rode Ster.

De aanbeveling werd goedgekeurd en de onderscheiding werd op 26 september 1944 officieel verleend. Negen dagen daarvoor was Gladkovsky licht gewond geraakt. Op 15 maart 1945 werd Gladkovsky verder onderscheiden met een Medaille voor Moed. Maar het was nog niet gedaan met de decoraties, want op 30 mei 1945 volgde de onderscheiding met Rode Ster nummer 2:

In de korte tijd na de afgelopen operatie voerde Kameraad Gladkovsky rechtstreeks onder artillerie- en mortiervuur negen buitgemaakte auto’s weg, die gebruikt konden worden voor herstelwerkzaamheden vanwege hun gelijksoortige reserve-onderdelen en aggregaten. Alle hierboven genoemde auto’s zijn onder zijn leiding opnieuw uitgerust en worden gebruikt voor de aanvoer van personeel en munitie.
Met zijn tijdelijke pelotonscommando voerde kameraad Gladkovsky altijd personeel en munitie aan op die plaatsen waar de gevechtssituatie dit vereiste. De auto’s van Gladkovsky’s peloton legden zonder defecten en storingen 36.000 kilometer af.

Kameraad Gladkovsky verdient de staatsonderscheiding Orde van de Vaderlandse Oorlog 2e Klasse.

De aanbeveling was al op 20 februari opgesteld, maar pas op 30 mei 1945 werd hij officieel goedgekeurd, inmiddels verlaagd naar een Orde van de Rode Ster. Het lijkt erop dat beide Rode Sterren kort daarna tegelijkertijd zijn verleend, omdat de serienummers opeenvolgend zijn.

In september 1945 verliet Gladkovsky, die de oorlog zonder verwondingen en met vijf onderscheidingen was doorgekomen, de militaire dienst. Hij ging aan het werk als hoogste technicus in de 'diamantenkoeling' van Vorosjilovgrad, waar hij ook woonachtig was.

[asjemenou]

Het zijn weer mooie verhalen Auke. Altijd leuk om te lezen. Toch even een opmerking. Je hebt in je topic over een Vojenny bilet en over een Krasnoarmeiskaja knizjka. Tot zover ik het begrijp (uit Echoes of war) is het model Vojenny bilet een meer vooroorlogs model militair ID. Uitgaande van jouw exemplaar zijn ze dus ook nog in 1940 uitgegeven. Daarna is men overgestapt naar een wat goedkopere variant, de Krasnoarmeiskaja knizjka. Deze zijn dus altijd WOII gedateerd. Ik heb er zo links en rechts verschillende van gezien en ik ken in ieder geval 4 varianten van de Krasnoarmeiskaja knizjka. En dan heb ik het nog niet eens over de afwijkingen onderling. Eén ding is mij hierdoor wel duidelijk geworden, drukken was niet de sterkste kant van de Sovjets.





Wat de medaljon betreft, dit was een bakelieten kokertje (zie voorbeeld boven) die men los bij zich droeg. Zoals je al aangeeft waren/zijn veel Russen bijgelovig. Dit was dan ook de reden dat de meesten het papieren documentje, dat in het kokertje behoorde, niet invulde. Men gooide het kokertje in veel gevallen zelfs dan ook weg. Waar men blijkbaar niet bij stil stond was dat men in het geval van eventueel sneuvelen naderhand niet meer te identificeren was. En dit is vandaag de dag dus een probleem voor de veldwerkers van de Russische en Duitse oorlogsgravendiensten die belast zijn met het identificeren van gevonden WOII oostfront soldaten. De meeste gevonden Sovjet WOII militairen zijn ook niet meer te identificeren.
Jij hebt het over een metalen dog tag. Ik neem aan dat je hiermee een WOII variant bedoelt. Heb jij een voorbeeld van zo’n Soviet WOII dog tag?
Ik kan mij wel een vraag herinneren over een Russische WOI dog tag. Maar hoe dat is afgelopen, weet ik niet. Waarschijnlijk heeft dat te maken met mijn slechte kennis van de Poolse taal. Zie, http://www.lodz-eksploracja.org/viewtop ... e8b9b#9576 .

Opmerkelijk dat in jouw exemplaar van de Krasnoarmeiskaja knizjka staat dat de beste man op 30 juli 1944 “buiten gevecht werd gesteld”. Kan dit betekenen dat de man vanaf die datum ongeschikt werd geacht voor frontdienst? Herstel- of opknapbataljons (geniebataljon?!) geven namelijk deze indruk. Zeg maar dat de persoon in kwestie een tweedelijns soldaat is geweest. Tenslotte was de man ook niet zo jong meer (geboren 1901).

[Auke]

Je hebt in je topic over een Vojenny bilet en over een Krasnoarmeiskaja knizjka. Tot zover ik het begrijp (uit Echoes of war) is het model Vojenny bilet een meer vooroorlogs model militair ID. Uitgaande van jouw exemplaar zijn ze dus ook nog in 1940 uitgegeven. Daarna is men overgestapt naar een wat goedkopere variant, de Krasnoarmeiskaja knizjka.

Het Vojenny bilet werd ook na de oorlog nog uitgereikt, en zelfs vandaag de dag nog. Echoes of War heeft ook afbeeldingen van naoorlogse VB's (onderste foto op bladzijde 5). Naar wat ik heb begrepen hebben het VB en het KK naast elkaar bestaan, omdat ze ietwat verschillende doeleinden hadden. De KK was puur een identificatiedocument met beperkte militaire info, terwijl het VB ook info bevat over scholing, medische gegevens, mobilisatie, registratie, etc.

Jij hebt het over een metalen dog tag. Ik neem aan dat je hiermee een WOII variant bedoelt. Heb jij een voorbeeld van zo’n Soviet WOII dog tag?

Hier heb ik er een, de officiële afbeelding uit de Order van 21 december 1937 bij welke deze tags werden ingevoerd. Het schijnt dat ze op 15 maart 1941 alweer werden afgeschaft, en op 24 juli 1946 weer definitief werden heringevoerd.

Soldaat #57, 4e Jagercompagnie, 26e Jagerregiment


Ik ben er inmiddels achter dat deze tags aan soldaten werden gegeven die het gebied van hun militaire eenheid verlieten (ordonnansen etc.) voor maximaal 12 uur. Daarna werden deze tags weer ingeleverd bij het hoofdkwartier van de eenheid. De bakelieten kokertjes en Krasnoarmeiskaja knizjka's daarentegen waren permanente ID's.

Opmerkelijk dat in jouw exemplaar van de Krasnoarmeiskaja knizjka staat dat de beste man op 30 juli 1944 “buiten gevecht werd gesteld”. Kan dit betekenen dat de man vanaf die datum ongeschikt werd geacht voor frontdienst? Herstel- of opknapbataljons (geniebataljon?!) geven namelijk deze indruk. Zeg maar dat de persoon in kwestie een tweedelijns soldaat is geweest. Tenslotte was de man ook niet zo jong meer (geboren 1901).

Het zou inderdaad kunnen dat een herstelbataljon een eenheid was voor licht gewonde, herstellende soldaten die op zich nog wel konden vechten, maar bestempeld werden als tweedelijnssoldaten en ondertussen opknapten. Een hypothese natuurlijk, maar het klinkt op zich wel logisch, mede omdat Ivasjkevitsj pas eind januari zijn uniform kreeg. Het lijkt me wat vreemd om fronttroepen geen uniform te geven.

[Robbert A]

hoi auke.
dat ziet er weer erg mooi uit.
maar ik wist niet dat meerdere van zulke onderscheidingen als soldaat kon krijgen, waren hier meerdere gevallen van bekent?

[Auke]

Jazeker! Alle Sovjetordes konden in theorie oneindig vaak aan één persoon worden verleend. De enige uitzondering was (in WOII) de Orde van Roem. Als je daarvan al een 3e Klasse had kreeg je de keer erna een 2e Klasse en de keer daarna een 1e Klasse. Daarna kon je die onderscheiding niet meer krijgen. Maar bijvoorbeeld Ordes van de Rode Ster of welke andere orde dan ook kon je diverse malen krijgen. Ik heb weleens foto's gezien van officieren met vijf Rode Sterren of vijf Ordes van de Vaderlandse Oorlog. De hoge Orde van Aleksandr Nevsky is aan twee personen drie keer verleend en de allerhoogste Orde, de Orde van Lenin, is zelfs aan één iemand negen keer verleend.

De dapperheidsmedailles (Moed, Militaire Verdienste, Oesjakov, Nachimov, Dappere Arbeid en Uitmuntende Arbeid) konden ook meerdere malen worden verleend, maar alle andere medailles maar één keer. Het record voor bijvoorbeeld de Medaille voor Moed is volgens mij ook vijf verleningen aan één persoon.

[Samuel.]

Ziet er weer top uit Auke!

[asjemenou]

Het Vojenny bilet werd ook na de oorlog nog uitgereikt, en zelfs vandaag de dag nog. Echoes of War heeft ook afbeeldingen van naoorlogse VB's (onderste foto op bladzijde 5). Naar wat ik heb begrepen hebben het VB en het KK naast elkaar bestaan, omdat ze ietwat verschillende doeleinden hadden. De KK was puur een identificatiedocument met beperkte militaire info, terwijl het VB ook info bevat over scholing, medische gegevens, mobilisatie, registratie, etc.

Bedankt voor je uitleg in ieder geval. Zoals je al schrijft staan er op pagina 5 van Echoes of war zowel vooroorlogse als naoorlogse Vojenny bileti afgebeeld. Ik moet zeggen dat het cursief gedrukte regeltje tussen de 2 foto's dan erg misleidend werkt. Het geeft mij de indruk dat de Krasnoarmeiskaja knizjka een oorlogse variant is van de Vojenny bilet.
In het boek Stalin's war (niet hét beste referentieboek voor Sovjet WOII militaria) duiden ze een Vojenny bilet aan als een Paybook en de Krasnoarmeiskaja knizjka als een Equipmentbook. Als ik het dus goed begrijp dan zou dus elke Sovjet WOII soldaat zowel een Vojenny bilet als een Krasnoarmeiskaja knizjka op zijn naam hebben staan. Maar zou een "Equipmentbook" (Krasnoarmeiskaja knizjka) dan tevens moeten dienen als een identificatiemidddel, zoals een dog tag dat doet?

Hier heb ik er een, de officiële afbeelding uit de Order van 21 december 1937 bij welke deze tags werden ingevoerd. Het schijnt dat ze op 15 maart 1941 alweer werden afgeschaft, en op 24 juli 1946 weer definitief werden heringevoerd.

Dus de Krasnoarmeiskaja knizjka zou dan gedurende WOII een vervanging zijn van zowel het bakelieten ID kokertje als de (vooroorlogse) dog tag. En dan werd de Krasnoarmeiskaja knizjka in 1946 weer definitief vervangen door een dogtag.

Ik ben er inmiddels achter dat deze tags aan soldaten werden gegeven die het gebied van hun militaire eenheid verlieten (ordonnansen etc.) voor maximaal 12 uur. Daarna werden deze tags weer ingeleverd bij het hoofdkwartier van de eenheid. De bakelieten kokertjes en Krasnoarmeiskaja knizjka's daarentegen waren permanente ID's.

Ik geloof je op je woorden hoor, maar het bovenstaande komt nogal vreemd bij mij over. Het geeft mij het idee dat zo'n dog tag dan meer een tijdelijke controlefunctie had van "wie is waar". Of dat het een soort van vrijgeleide was voor ordonnansen e.d. om zich vrij te kunnen bewegen in een bepaald gebied. Zodat ze niet als deserteur werden aangezien.

[Auke]

Volgens mij klopt het allemaal wat je schrijft.

Ik geloof je op je woorden hoor, maar het bovenstaande komt nogal vreemd bij mij over. Het geeft mij het idee dat zo'n dog tag dan meer een tijdelijke controlefunctie had van "wie is waar". Of dat het een soort van vrijgeleide was voor ordonnansen e.d. om zich vrij te kunnen bewegen in een bepaald gebied. Zodat ze niet als deserteur werden aangezien.

Ik ben het met je eens dat het een vreemd verhaal is, maar ik heb dit letterlijk van de kenner Alexei Merezhko. Het concept van het controleren van welke ordonnans of stafofficier o.i.d. tijdelijk weg is, is op zich nog wel te begrijpen, maar waarom daar persoonsgebonden tags en de korte tijd van 12 uur aan verbonden moeten zijn vind ik vrij apart. Iets om nog eens nader uit te zoeken.

[asjemenou]

De Sovjet WOII identificatiemiddelen zijn inderdaad een verhaal apart. Ik heb er eens onderzoek naar gedaan. In grote lijnen kun je dan ook wel zeggen dat wat je in je eerdere reacties vermeld waar is. Om jouw verzameltopic niet teveel te vervuilen heb ik mijn bevindingen in een ander topic geplaatst, zie http://forum.wo2.nl/viewtopic.php?f=18&t=20278 .

[Auke]

Hier een Orde van de Rode Banier die ik vandaag op een veiling heb gewonnen, nr. 107213. Deze werd geproduceerd in de Munt van Krasnokamsk en midden 1944 verleend. Volgens Echoes of War werden nr. 107130 en 107253 door het 1e Oekraïense Front verleend, dus die van mij vast ook.



Het interessante aan deze orde is dat hij is omgebouwd tot screwback, maar oorspronkelijk een hanger had. Rond serienummer 78000 werd namelijk de overstap van screwback naar hanger gemaakt. Er zijn nog sporen te zien op de plek waar ooit het ringetje zat. Opvallend is natuurlijk ook het diagonale stuk metaal waaraan een bout is bevestigd. Mogelijk is dit door de veteraan gedaan om zijn nieuwe Rode Banier beter bij zijn eerdere screwback(s) te laten passen?

[asjemenou]

Aparte aanwinst. Je zou haast denken dat de oorspronkelijke drager van deze orde, hem zo laten aanpassen om een mogelijk verloren type 1 of 2 te vervangen. Als je de orde laat natrekken dan kom je daar wel achter denk ik. Dat soort "noodaanpassingen" zie je wel meer bij Sovjet medailles. Hangers die vervangen zijn door houten paneeltjes enz.

[Auke]

Er wordt vrij weinig over Sovjetonderscheidingen gepubliceerd in het westen. In 1997 kwam de Comprehensive Guide uit en sindsdien is er niets meer in een grote taal geschreven dat een volledig, up-to-date overzicht geeft van alle Sovjetonderscheidingen, of zelfs maar van één soort onderscheiding. In Rusland worden er wel regelmatig uitstekende werken gepubliceerd over één soort onderscheiding. Zo zijn er de afgelopen jaren boeken uitgekomen over de Orde van Lenin, Rode Banier, Suvorov, etc.

Eerder dit jaar kwam het onderstaande werk over de Orde van de Rode Ster uit, in het Russisch uiteraard. Mijn Russisch is nog erg roestig, maar ik begrijp toch al vrij veel. Het boek heet "De Orde van de Rode Ster. De geschiedenis van de instelling van de onderscheiding en de evolutie van het ordeteken. De ontvangers van de orde." Het is officieel geschreven door Nikolaj Strekalov en Valery Doerov, maar insiders hebben mij verteld dat Strekalov het meeste werk heeft gedaan en Doerovs naam is toegevoegd om het boek beter te laten verkopen. Verder hebben diverse andere bekenden uit het wereldje hun krachten gebundeld en geholpen, waaronder Alex Filer van http://www.soviet-screwbacks.com, Andrej Koeznetsov van http://mondvor.narod.ru en Joery Sjemeljak van de bekende boekenserie.

Dit sublieme boek behandelt zo'n beetje alles wat er over deze orde te zeggen valt: de geschiedenis van de instelling, het ordestatuut, de talloze types en varianten, ringetjes, de producenten, gewichten en formaten, archiefdocumenten, orders en decreten, voordrachten, verleningsdata, ordeboekjes, etc. Hier een paar afbeeldingen:

[Auke]

De laatste tijd ben ik ook erg veel met foto's bezig. Ze kosten niet veel, maar er zitten soms hele interessante exemplaren tussen. Hier een paar van mijn mooiste:


Een groepsfoto van een garde-kolonel (zittend, in 1938 onderscheiden met een Medaille voor 20 jaar Rode Leger, en verder met een Garde-Insigne en een gewondenstreep) en drie majoors. De rechter staande majoor is onderscheiden met een Orde van Lenin en een Orde van de Rode Banier. De tweede zittende officieren hebben dienstuniformen aan en de twee staande officieren velduniformen (gimnastjorka's). Deze foto is ergens in de tweede helft van de oorlog gemaakt, vermoedelijk begin 1943.


Een luchtmachtmajoor, onderscheiden met een Orde van de Rode Ster, en een luchtmachtkapitein, gedecoreerd met een Medaille voor Moed. De tekst op de achterkant is slecht leesbaar: "Kameraad Lisejekov[?] en kameraad Kogatov[?] - vrienden aan het front, waar Valja in de divisie diende."


Een foto van een luitenant der artillerie en zijn zoon. De tekst op de achterkant is zeer slecht leesbaar: "[...] en zijn zoon [...] [...] 10 december 1944."


Twee officier-cadetten, beide gedecoreerd met een Vorosjilov-Infanteristeninsigne en één van die semi-militaire verdedigingsinsignes. De tekst op de achterkant is slecht leesbaar: "Aan vader, van zijn zoon [...] 18 maart 1935, Tsjernigov."


Een interessante kort naoorlogse foto van een behoorlijk gedecoreerde Held van de Sovjet-Unie, luchtmachtkapitein Aleksandr Andrejevitsj Zajtsev. Zajtsev participeerde als commandant van het 70e Jager-Luchtregiment van 11 mei tot 16 september 1939 in de oorlog tegen Japan aan de rivier de Chalchin-Gol in Mongolië. Zajtsevs regiment vernietigde in deze vier maanden 25 vijandelijke vliegtuigen. Enkele hiervan stonden op het conto van Zajtsev zelf. Voor zijn kundige commandovoering werd hij op 17 november 1939 de 170e Held van de Sovjet-Unie. Hij bleef regimentscommandant tijdens WOII en werd onderscheiden met een Orde van Lenin, twee Ordes van de Rode Banier, een Orde van Soevorov 3e Klasse, een Orde van Aleksandr Nevsky, twee Ordes van de Rode Ster en verscheidene medailles. In 1952 ging Zajtsev als luitenant-kolonel met pensioen. Hij woonde in Moskou en overleed daar in 1965, 54 jaar oud.


Een naoorlogse, maar wel mooie foto van een behoorlijk onderscheiden kolonel in parade-uniform. Hij is onderscheiden met een Orde van de Rode Banier, een Orde van Soevorov, een Orde van Bogdan Chmelnitsky, twee Ordes van de Rode Ster, meerdere medailles en twee onbekende buitenlandse onderscheidingen.


Een kort naoorlogse foto van een kolonel in dienstuniform. Hij is onderscheiden met een Orde van Lenin, een Orde van de Rode Banier en een aantal medailles, en daarnaast zes onbekende buitenlandse onderscheidingen, volgens mij allemaal Poolse.