D-day: waarom de Duitsers verloren

[Old guy]

Door NOS-redacteur Dik Verkuil

Hoe soldaten de invasie van Normandië beleefden, heeft Steven Spielberg realistisch weergegeven in zijn film Saving Private Ryan. Vooral de 25 minuten lange openingsscène geeft een indringend beeld. We zien tientallen landingsvaartuigen jonge mannen uitbraken. We ervaren de mist en regen die hun het zicht benemen. We horen kogels inslaan en zien angst op de gezichten; paniek in hun ogen als ze sterven.

In werkelijkheid ging het ook zo op D-day, 6 juni 1944. Op Omaha Beach, een van de stranden waar de Amerikanen moesten landen, leek alles mis te gaan.

De geallieerde luchtmacht moest met 'precisiebombardementen' eerst de Duitse kustverdediging uitschakelen en mijnenvelden en prikkeldraadversperringen vernietigen. Maar de bommenwerpers gooiden hun 13.000 bommen achter de Duitse stellingen.

Angst en pijn
Door de ruwe zee deinden de landingsvaartuigen heftig. Bijna alle amfibietanks zonken, tientallen bemanningsleden verdronken.

Zodra de mannen uit de landingsvaartuigen kwamen, begonnen de Duitsers vanaf de kliffen te schieten. Veel soldaten werden geraakt. Anderen werden door hun zware bepakking naar beneden getrokken en verdronken. Gewonden schreeuwden om hulp. Enkelen lieten in paniek hun wapen vallen en begonnen bibberend te bidden.

Van degenen die het strand bereikten, lieten sommigen zich uitgeput vallen. Maar het strand over hollen was de enige kans om het te overleven. Ook hierbij vielen veel doden en gewonden. Sommigen gilden minutenlang tot ze stierven.

Rampscenario
Op Omaha Beach dreigde zich het rampscenario te voltrekken waarvoor de Amerikaanse en Britse generaals hadden gevreesd. In de dagen voor 6 juni waren ze bloednerveus geweest. D-day moest het begin worden van de bevrijding van West-Europa. Ze waren bang dat de hele operatie zou mislukken.

Opperbevelhebber Eisenhower probeerde vertrouwen uit te stralen. Maar ook hij was onzeker. Zonder dat iemand het wist schreef hij alvast een verklaring waarin hij de schuld op zich nam voor het fiasco.

Hitler en veel Duitse officieren daarentegen zagen de confrontatie met vertrouwen tegemoet. Ze geloofden dat ze de vijand terug de zee in zouden drijven.

Numerieke kracht

Maar de geallieerden werden niet teruggedreven. Aan het eind van de dag hadden ze alle vijf stranden waar ze waren geland in bezit. Ook Omaha Beach.

Waardoor lukte dat? Voor een deel was het numerieke kracht. Die dag stak de grootste vloot over die ooit was gevormd. Er gingen 130.000 mannen aan land. De Amerikanen op Omaha Beach waren een gemakkelijk doelwit, maar de Duitsers konden hen niet allemaal doden. Er bleven verse mannen toestromen. Uiteindelijk slaagden de Amerikanen er toch in de Duitse schutters uit te schakelen.

De geallieerden heersten bovendien in de lucht. Hun vliegtuigen bestookten toesnellende Duitse legereenheden. Met parachutes en zweefvliegtuigen werden nog eens 24.000 man in het kustgebied gedropt.

Atlantikwall
Van belang was verder dat de Duitsers de verdediging van Normandië niet goed hadden voorbereid. Hun generaals begrepen dat een invasie zou plaatsvinden in Normandië of bij het Nauw van Calais, gebieden die vanuit Engeland makkelijk en snel te bereiken waren.

Toch had Hitler besloten tot de bouw van een verdedigingslinie langs de gehele Europese westkust. Deze bijna 3000 kilometer lange Atlantikwall moest van Europa een onneembaar fort maken.

In feite onttrok het gigantische project vooral manschappen en bouwmaterialen aan de Noord-Franse kust. Hitlers generaals begrepen: wie alles verdedigt, verdedigt niets. Maar Hitler luisterde niet.

Chaotisch
De Duitse kustverdediging was ook chaotisch georganiseerd. Generaal Rommel was verantwoordelijk voor de verdediging van Frankrijk. In theorie had hij hiervoor anderhalf miljoen man, maar in de praktijk had hij niets over de luchtmacht te zeggen en kon hij ook niet zomaar over alle grondtroepen beschikken.

Rommel wilde de geallieerden bij de kust opwachten, maar andere generaals hielden hun troepen bij Parijs.

De troepen die wel in Normandië waren, waren vaak van slechte kwaliteit. Er zaten veel Polen bij die onder dwang dienst hadden genomen in het Duitse leger. Ook telden de troepen gevangengenomen Oekraïeners, Georgiërs en Russen die om hun huid te redden hadden beloofd voor de Duitsers te vechten. Deze Ost-troepen gaven zich over zodra ze de kans kregen.

Weerkundigen
Een rol speelde ook dat de Duitsers een invasie op 6 juni onmogelijk achtten. Het weer was al dagen te ruw voor een landingsoperatie. Maar de geallieerde meteorologen hadden uit metingen op de Atlantische Oceaan afgeleid dat er op 6 juni een stilte in de storm zou zijn. Daarom besloot Eisenhower na een dag uitstel de operatie toch door te zetten.

Rommel werd hierdoor totaal verrast. Hij was voor de verjaardag van zijn vrouw naar Duitsland afgereisd. Ook anderen waren vertrokken. De commandant van de pantserdivisie bij Caen lag in Parijs in bed met zijn maîtresse. Het gevolg was dat de divisie pas in beweging kwam toen de geallieerden al uren aan land waren.

Misleiding
Verder waren de Duitsers misleid. Door geallieerde desinformatie dachten ze dat de grote invasie in juli zou plaatsvinden bij het Nauw van Calais en dat een aanval in Normandië een afleidingsmanoeuvre zouden zijn. Hitler wees daarom het grootste deel van de dag de verzoeken om troepen naar Normandië te laten gaan af.

En zo kon het gebeuren dat er aan het eind van D-day meer dan 150.000 geallieerden in het kustgebied zaten.

Caen
Wel hadden ze maar een deel van het gebied veroverd dat ze hadden moeten innemen. Zo was Caen nog in Duitse handen.

De stad trof een gruwelijk lot. Hoewel er nauwelijks Duitse troepen zaten, werd Caen de middag van D-day gebombardeerd door de Britse luchtmacht. 800 van de 60.000 inwoners kwamen om. Net als op 14 mei 1940 in Rotterdam werd de hoofdwaterleiding geraakt, zodat de brandweer machteloos stond tegen de vuurstorm die de stad in de as legde.

De geallieerden namen Caen pas na zware gevechten op 21 juli in. En pas eind augustus was de slag om Normandië beslist.

bron: Nos.nl
http://nos.nl/artikel/656122-dday-waaro ... loren.html