Let's build: de opstand van de Georgiërs...
-
Super Grover
- Lid
- Berichten: 36
- Lid geworden op: 04 aug 2004, 16:03
Onderstaande Kleiderung is van 1.8.44, geeft al enig idee over de structuur van de eenheid en de bewapening (opvallend veel Russich - daar hadden ze dus ervaring mee), zal nog kijken of ik één heb 1945. (Gegevens uit NARA - Microfilm Anlage 88 A.K.)
Is het een vliegtuig... ? Nee!, Is het een vogel? Nee! Het is: SUPER GROVER !!!
-
Super Grover
- Lid
- Berichten: 36
- Lid geworden op: 04 aug 2004, 16:03
-
Die andere Timo
- Lid
- Berichten: 1176
- Lid geworden op: 22 jun 2004, 11:40
-
Super Grover
- Lid
- Berichten: 36
- Lid geworden op: 04 aug 2004, 16:03
http://www.7grad.org/Exkursionen/Atlant ... texel.html
http://www.amarcord.be/georgia/texel003.html
http://www.lebgrossenkneten.de/Blockhau ... Haake.html
http://www.amarcord.be/georgia/texel003.html
http://www.lebgrossenkneten.de/Blockhau ... Haake.html
Is het een vliegtuig... ? Nee!, Is het een vogel? Nee! Het is: SUPER GROVER !!!
-
Die andere Timo
- Lid
- Berichten: 1176
- Lid geworden op: 22 jun 2004, 11:40
-
Super Grover
- Lid
- Berichten: 36
- Lid geworden op: 04 aug 2004, 16:03
-
Veteraan
- Lid
- Berichten: 176
- Lid geworden op: 17 jul 2004, 16:33
Weinig nieuwe info denk ik maar gewoon een samenvatting
http://www.hetopenboek.nl/htm/opstand.htmVoorjaar '45. Het einde van de tweede wereldoorlog was in zicht. Niemand kon vermoeden dat één van de bloedigste veldslagen op Nederlandse bodem nog moest beginnen. Het vredige Texel zou daarvoor het trieste decor worden. 800 Georgiërs waren er gelegerd als hulptroepen van de Duitsers. Als soldaten van het Rode Leger waren ze in '41 aan het oostelijk front gevangen genomen en door de Duitsers ingelijfd.
Begin april '45 zouden de Georgiërs worden ingezet tegen de oprukkende geallieerden. In de nacht van 5 op 6 april kwamen ze in opstand: de operatie 'Dag der Geboorte'.
Texel werd Europa's laatste slagveld, waar honderden Duitsers, Georgiërs en Texelaars de dood vonden. Tot 20 mei duurden de gevechten. Pas toen arriveerden de Canadezen en eindigde het Texelse drama, dat in de rest van Nederland bijna werd vergeten.
-
Zitadelle
- Lid
- Berichten: 798
- Lid geworden op: 22 jul 2004, 19:03
- Locatie: Apeldoorn
- Contacteer:
He ik ga morgen naar Texel... als ik er tijd en moeite voor kan vinden wil ik best wel het een en ander opzoeken - maar reken er niet te veel op, aangezien het vooral een zon, zee, strand, bier, feest-vakantie 
Weet iem. misschien nog goede plekken die ik event. kan bezoeken (wel posten voor 20.00 uur!!)
Groeten
Thomas
Weet iem. misschien nog goede plekken die ik event. kan bezoeken (wel posten voor 20.00 uur!!)
Groeten
Thomas
http://www.t-kwadraat.nl/
It takes one tree to make a thousand matches, and it takes one match to burn a thousand trees.
It takes one tree to make a thousand matches, and it takes one match to burn a thousand trees.
-
Die andere Timo
- Lid
- Berichten: 1176
- Lid geworden op: 22 jun 2004, 11:40
-
Super Grover
- Lid
- Berichten: 36
- Lid geworden op: 04 aug 2004, 16:03
Russische/Georgische oorlogsgraven in Nederland
Het Russisch ereveld wordt door de desbetreffende gemeente en de Oorlogsgravenstichting onderhouden. De gemeente Texel is verantwoordelijk
voor het onderhoud van de Georgische begraafplaats 'Loladse'.
Russisch ereveld
Gemeentelijke begraafplaats Rusthof
Dodeweg 31
LEUSDEN
Begraafplaats Georgiërs 'Loladse'
Zuidhaffel 45
DEN BURG (TEXEL)
http://www.gedenkboek.nl/bp/nl/nh/texel ... georgiers/
.... Leusden???? Weet iemand daar hoe lui daar zijn gekomen???
Het Russisch ereveld wordt door de desbetreffende gemeente en de Oorlogsgravenstichting onderhouden. De gemeente Texel is verantwoordelijk
voor het onderhoud van de Georgische begraafplaats 'Loladse'.
Russisch ereveld
Gemeentelijke begraafplaats Rusthof
Dodeweg 31
LEUSDEN
Begraafplaats Georgiërs 'Loladse'
Zuidhaffel 45
DEN BURG (TEXEL)
http://www.gedenkboek.nl/bp/nl/nh/texel ... georgiers/
.... Leusden???? Weet iemand daar hoe lui daar zijn gekomen???
Is het een vliegtuig... ? Nee!, Is het een vogel? Nee! Het is: SUPER GROVER !!!
-
Super Grover
- Lid
- Berichten: 36
- Lid geworden op: 04 aug 2004, 16:03
Zitadelle, kan je tussen het bierdrinken door, als je in Den Burg bent, eens kijken op het kerkhof (zie adres hierboven) hoeveel Georgiers er eigelijk liggen? (is het 1 massagraf of zijn er meer graven?).... Een paar foto's zou niet gek zijn... En natuurlijk van alle bunkers die je mocht tegen komen.... maar vooral.... Veel plezier!
Is het een vliegtuig... ? Nee!, Is het een vogel? Nee! Het is: SUPER GROVER !!!
-
Super Grover
- Lid
- Berichten: 36
- Lid geworden op: 04 aug 2004, 16:03
Bron: http://www.weekendtexel.nl
Op 6 februari 1945 werd een infanteriebataljon naar Texel gezonden, bestaande uit 800 Georgiërs en 400 Duitsers, die een soortgelijk bataljon aflosten dat uit Kaukasië kwam. Deze Georgiërs waren in het begin van de oorlog krijgsgevangen gemaakt tijdens de Duitse opmars in Rusland. Zij werden voor de keuze gesteld óf min of meer te kreperen óf in Duitse dienst te treden. Velen namen dienst op voorwaarde dat zij niet aan het front ingezet zouden worden. Toen de Duitse nederlaag zich echter aftekende, gingen al snel de geruchten dat het bataljon dat op Texel lag naar Midden-Nederland zou worden gezonden om te vechten tegen de oprukkende geallieerden, die toen al een groot deel van Nederland hadden bevrijd. De Georgiërs vreesden twee zaken: als Duitland de oorlog zou verliezen, vreesden zij voor hun toekomst in hun vaderland waar zij ongetwijfeld als overlopers behandeld zouden worden. Maar als de gealliëerden ze gevangen zouden nemen, zag het er in hun ogen ook niet best voor ze uit. Ze besloten, onder aanvoering van hun leider Loladze en de onderbazen Melika en Congladze, in opstand te komen met de bedoeling de Duitsers van Texel te verdrijven en zo de gealliëerden een handje te helpen. In de nacht van 5 op 6 april 1945 zouden ze toeslaan. In de villa Texla aan de Kogerweg bij Den Burg was het Duitse hoofdkwartier gevestigd met de barakken met manschappen waar ze zelf ook ingekwartierd waren. Om 1 uur ’s nachts doodden zij 400 Duitsers in en om de villa. Gelijktijdig deden ze aanvallen op de bunkers in de duinen en op de dijken. De twee grote batterijen, die een onderdeel van de Atlantikwall vormden aan de kust, werden uit veiligheidsoverwegingen alleen door Duitsers bemand en de Georgiërs konden die niet bezetten. Deze twee batterijen, tezamen met die van Vlieland en Den Helder, openden al snel het vuur op het weerloze eiland. Texel had tot dan toe een rustige bezetting gehad, zonder strijd en zelfs zonder honger. Er waren wel vele volwassen mannen naar Drenthe gedeporteerd in het kader van de Arbeitseinsatz, maar veel meer had het eiland niet van de oorlog gemerkt. Nu barstte echter de strijd los. Op Den Burg werden op 6 april al honderden granaten afgeschoten die onder meer de kerk en het Weeshuis en talrijke woningen zwaar beschadigden of geheel verwoestten en de eerste burgerslachtoffers vielen. De Duitsers stuurden al snel versterkingen van het vasteland en namen Texla, het centrum van het eiland en de haven van Oudeschild, weer snel in handen. De Georgiërs werden naar het noorden teruggedrongen waar ze in polder Eierland onder leiding van Congladze, rond het vliegveld onder leiding van Loladze en rond de Slufter en vuurtoren onder leiding van Melikia nog bijna vijf weken stand hielden. De Texelse reddingboot Joan Hodshon vertrok in de nacht van 7 op 8 april met schipper K. van der Kooi Gzn. en een 12-koppige Texelse en Georgische bemanning in het diepste geheim voor een barre tocht naar Engeland om de gealliëerden te waarschuwen. Die zagen er echter niets in omdat de oorlog zo goed als afgelopen was en de Russen niet bepaald geliefd waren. Eerst op 20 mei, bijna drie weken na de bevrijding van de rest van Nederland, bereikten de Canadezen het eiland en was de strijd over met een trieste balans: enorme verwoestingen, vooral in de Eierlandse polder waren tientallen boerderijen verwoest en een enorm aantal doden en gewonden, 117 Texelaars, 565 Georgiërs en 800, maar andere bronnen spreken wel van 2000, Duitsers vonden de dood in de hevige strijd. De meeste gesneuvelde Georgiërs, 476 man, kregen een eigen begraafplaats met monument aan de zuidzijde van de Hoge Berg. De begraafplaats is genoemd naar hun voorman Loladze, die in de strijd bleef en er ook begraven ligt. De Duitsers werden eerst in Den Burg begraven, maar liggen sinds 1949 op het militaire oorlogskerhof in Ysselstein in Noord-Limburg. De 228 Georgiërs die de strijd overleefden, keerden naar Georgië terug en tot op de dag van vandaag bestaat er nog een warm contact tussen de Georgiërs en de Texelaars. Een van de leiders die de strijd overleefde, Melikia, sprak bij hun vertrek: "zonder de Texelaars zouden er veel meer van ons zijn omgekomen. Aan de eilanders danken wij ons leven. Nooit zullen wij Texel vergeten." Eén eilander verdient een speciale vermelding: Cornelia Boon-Verberg werd beschouwd als een tweede moeder voor veel Georgiërs en zij kreeg na haar dood een spciaal monument op het kerkhof.
In het Luchtvaartmuseum op het Vliegveld Texel in Eierland is een permanente tentoonstelling ingericht over de opstand.
Op 6 februari 1945 werd een infanteriebataljon naar Texel gezonden, bestaande uit 800 Georgiërs en 400 Duitsers, die een soortgelijk bataljon aflosten dat uit Kaukasië kwam. Deze Georgiërs waren in het begin van de oorlog krijgsgevangen gemaakt tijdens de Duitse opmars in Rusland. Zij werden voor de keuze gesteld óf min of meer te kreperen óf in Duitse dienst te treden. Velen namen dienst op voorwaarde dat zij niet aan het front ingezet zouden worden. Toen de Duitse nederlaag zich echter aftekende, gingen al snel de geruchten dat het bataljon dat op Texel lag naar Midden-Nederland zou worden gezonden om te vechten tegen de oprukkende geallieerden, die toen al een groot deel van Nederland hadden bevrijd. De Georgiërs vreesden twee zaken: als Duitland de oorlog zou verliezen, vreesden zij voor hun toekomst in hun vaderland waar zij ongetwijfeld als overlopers behandeld zouden worden. Maar als de gealliëerden ze gevangen zouden nemen, zag het er in hun ogen ook niet best voor ze uit. Ze besloten, onder aanvoering van hun leider Loladze en de onderbazen Melika en Congladze, in opstand te komen met de bedoeling de Duitsers van Texel te verdrijven en zo de gealliëerden een handje te helpen. In de nacht van 5 op 6 april 1945 zouden ze toeslaan. In de villa Texla aan de Kogerweg bij Den Burg was het Duitse hoofdkwartier gevestigd met de barakken met manschappen waar ze zelf ook ingekwartierd waren. Om 1 uur ’s nachts doodden zij 400 Duitsers in en om de villa. Gelijktijdig deden ze aanvallen op de bunkers in de duinen en op de dijken. De twee grote batterijen, die een onderdeel van de Atlantikwall vormden aan de kust, werden uit veiligheidsoverwegingen alleen door Duitsers bemand en de Georgiërs konden die niet bezetten. Deze twee batterijen, tezamen met die van Vlieland en Den Helder, openden al snel het vuur op het weerloze eiland. Texel had tot dan toe een rustige bezetting gehad, zonder strijd en zelfs zonder honger. Er waren wel vele volwassen mannen naar Drenthe gedeporteerd in het kader van de Arbeitseinsatz, maar veel meer had het eiland niet van de oorlog gemerkt. Nu barstte echter de strijd los. Op Den Burg werden op 6 april al honderden granaten afgeschoten die onder meer de kerk en het Weeshuis en talrijke woningen zwaar beschadigden of geheel verwoestten en de eerste burgerslachtoffers vielen. De Duitsers stuurden al snel versterkingen van het vasteland en namen Texla, het centrum van het eiland en de haven van Oudeschild, weer snel in handen. De Georgiërs werden naar het noorden teruggedrongen waar ze in polder Eierland onder leiding van Congladze, rond het vliegveld onder leiding van Loladze en rond de Slufter en vuurtoren onder leiding van Melikia nog bijna vijf weken stand hielden. De Texelse reddingboot Joan Hodshon vertrok in de nacht van 7 op 8 april met schipper K. van der Kooi Gzn. en een 12-koppige Texelse en Georgische bemanning in het diepste geheim voor een barre tocht naar Engeland om de gealliëerden te waarschuwen. Die zagen er echter niets in omdat de oorlog zo goed als afgelopen was en de Russen niet bepaald geliefd waren. Eerst op 20 mei, bijna drie weken na de bevrijding van de rest van Nederland, bereikten de Canadezen het eiland en was de strijd over met een trieste balans: enorme verwoestingen, vooral in de Eierlandse polder waren tientallen boerderijen verwoest en een enorm aantal doden en gewonden, 117 Texelaars, 565 Georgiërs en 800, maar andere bronnen spreken wel van 2000, Duitsers vonden de dood in de hevige strijd. De meeste gesneuvelde Georgiërs, 476 man, kregen een eigen begraafplaats met monument aan de zuidzijde van de Hoge Berg. De begraafplaats is genoemd naar hun voorman Loladze, die in de strijd bleef en er ook begraven ligt. De Duitsers werden eerst in Den Burg begraven, maar liggen sinds 1949 op het militaire oorlogskerhof in Ysselstein in Noord-Limburg. De 228 Georgiërs die de strijd overleefden, keerden naar Georgië terug en tot op de dag van vandaag bestaat er nog een warm contact tussen de Georgiërs en de Texelaars. Een van de leiders die de strijd overleefde, Melikia, sprak bij hun vertrek: "zonder de Texelaars zouden er veel meer van ons zijn omgekomen. Aan de eilanders danken wij ons leven. Nooit zullen wij Texel vergeten." Eén eilander verdient een speciale vermelding: Cornelia Boon-Verberg werd beschouwd als een tweede moeder voor veel Georgiërs en zij kreeg na haar dood een spciaal monument op het kerkhof.
In het Luchtvaartmuseum op het Vliegveld Texel in Eierland is een permanente tentoonstelling ingericht over de opstand.
Is het een vliegtuig... ? Nee!, Is het een vogel? Nee! Het is: SUPER GROVER !!!
-
Zitadelle
- Lid
- Berichten: 798
- Lid geworden op: 22 jul 2004, 19:03
- Locatie: Apeldoorn
- Contacteer:
Ja, is goed... overdag zal ik waarschijnlijk genoeg tijd hebben om een bezoekje te brengen aan het kerkhof en genoeg foto's te maken... ik zal meteen proberen het aantal graven te tellen en eventuele bijzonderheden op te sporen...
Edit: alhoewel... de begraafplaats ligt wel aan het andere eind van het eiland.. maar ik zal kijken wat ik kan doen voor het forum!
Edit: alhoewel... de begraafplaats ligt wel aan het andere eind van het eiland.. maar ik zal kijken wat ik kan doen voor het forum!
http://www.t-kwadraat.nl/
It takes one tree to make a thousand matches, and it takes one match to burn a thousand trees.
It takes one tree to make a thousand matches, and it takes one match to burn a thousand trees.
-
Zitadelle
- Lid
- Berichten: 798
- Lid geworden op: 22 jul 2004, 19:03
- Locatie: Apeldoorn
- Contacteer:
Over het lot der georgiers en duitsers:
De Duitse slachtoffers werden in eerste instantie begraven op een gedeelte van de algemene begraafplaats in Den Burg. In 1949 vonden zij een laatste rustplaats op de militaire begraafplaats in IJsselsteijn, gemeente Venray. De 228 overlevende Georgiërs zijn naar hun vaderland teruggekeerd.
Van de website http://www.texel.nl
De Duitse slachtoffers werden in eerste instantie begraven op een gedeelte van de algemene begraafplaats in Den Burg. In 1949 vonden zij een laatste rustplaats op de militaire begraafplaats in IJsselsteijn, gemeente Venray. De 228 overlevende Georgiërs zijn naar hun vaderland teruggekeerd.
Van de website http://www.texel.nl
http://www.t-kwadraat.nl/
It takes one tree to make a thousand matches, and it takes one match to burn a thousand trees.
It takes one tree to make a thousand matches, and it takes one match to burn a thousand trees.
-
Peter Vrolijk
- Lid
- Berichten: 8
- Lid geworden op: 07 aug 2004, 22:27
- Contacteer:
Bron: NRC Webpagina 4 mei 1999
'Staatsbezoek' patriarch Georgië
Een bloedige opstand van Georgische militairen tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt vandaag op Texel herdacht.
Door onze redacteur STEVEN DERIX
ROTTERDAM, 4 MEI. Collaborateurs of helden? Proto-diakon David Davitasjvili kent geen twijfel. Zijn oudoom Rodion was een van de Georgische soldaten die april 1945 op het Waddeneiland Texel in opstand kwamen tegen de Duitsers. "De Georgische soldaten waren helden. Ze werden gedwongen om in Duitse krijgsdienst te gaan. Mijn oudoom is na de oorlog ook niet vervolgd door Stalin."
Rodion Davitasjvili keerde terug naar Georgië. Maar 482 andere militairen overleefden de opstand niet en liggen nog steeds op de Georgische begraafplaats op Texel. Vroeger kwam de Russische ambassadeur de gevallen 'sovjet- helden' herdenken. Maar in 1991 viel de Sovjetunie uit elkaar en werd Georgië onafhankelijk. Sindsdien is er niemand meer geweest op 4 mei. Vandaag kregen de dode Georgische soldaten echter hoog bezoek. Om vier uur vanmiddag zou zijne Heiligheid en Zaligheid patriarch Ilja II, het hoofd van de Georgische orthodoxe kerk, op de Georgische begraafplaats van Texel een herdenkingsdienst leiden. De Georgische kerkelijke delegatie heeft aarde uit het moederland meegenomen, vertelt de patriarch. Die zal vanmiddag worden uitgestrooid "opdat ze in hun eigen geboortegrond begraven zullen zijn". Het verhaal van de opstand leeft nog steeds, zegt de patriarch. "De Georgische soldaten hebben het Nederlandse grondgebied verdedigd tegen de fascisten. Velen hebben daarbij het leven gelaten."
Aanvankelijk hadden de ongeveer achthonderd Georgische soldaten van het Rode Leger de Sovjet-Unie verdedigd. Maar de liefde voor het sovjet-vaderland zat - zoals bij zoveel inwoners van niet-Russische deelrepublieken - niet erg diep. Nadat ze aan het Oostfront in krijgsgevangenschap waren geraakt, liepen de Georgische soldaten over naar de vijand en werden ze het 822ste Wehrmacht Infanteriebataljon. In de lente van 1945 was dat bataljon gelegerd in een uithoek van het almaar slinkende Derde Rijk - het waddeneiland Texel. Aan het eind van de oorlog kregen de Georgiërs het echter benauwd. Als dragers van het Duitse Wehrmacht-uniform moesten zij zich op een of andere manier rehabiliteren in de ogen van Stalin, wilden ze de Georgische bergen ooit nog terug zien.
In de nacht van vijf op zes april sneden ze de kelen door van hun ongeveer 180 Duitse bataljon-genoten. Vervolgens probeerden ze zo snel mogelijk de kustbatterijen op het eiland in handen te krijgen. Dat mislukte. De Duitsers lanceerden vanaf Den Helder een tegenoffensief. In de weken durende gevechten die hierop volgden, vielen ongeveer duizend slachtoffers - 482 Georgiërs, ongeveer evenveel Duitsers en honderd Texelse burgers.
Het herdenken van deze gebeurtenis is de hoofdreden voor het bezoek van Ilja II aan Nederland, vertelt Jan van 't Slot van de stichting Texel-Georgië Kontakt. "We hebben hem ervan kunnen overtuigen dat hij dit jaar, in het laatste jaar van deze eeuw, moest komen." Tegelijkertijd beschouwt de patriarch de visite als een staatsbezoek van Georgië aan Nederland. De patriarch en zijn gevolg zijn daarom ontvangen door de commissaris van de koningin van Noord-Holland, Van Kemenade. De patriarch bezocht een drinkwaterproject in Andijk en liet zich informeren over zonne-energie bij het ECN in Petten. Daar ging ineens de telefoon, vertelt Van 't Slot. "Het was president Edoeard Sjevardnadze, die informeerde naar de ervaringen van de patriarch. In juni komt hij naar Nederland.."
Zondag 2 mei, de Grieks-Orthodoxe kerk aan de Westzeedijk in Rotterdam. Een paar ouderlingen ijsberen heen en en weer voor het portaal van het in oud- Byzantijnse stijl opgetrokken kerkgebouw. Vandaag zal Zijne Heiligheid Ilja II een dienst opdragen in de Sint-Nicolaaskerk, en daar worden de ouderlingen knap zenuwachtig van. Maar hoewel proto-diakon David Davitasjvili met een diepe basstem voorzingt in zijn eigen taal, verloopt de gecombineerde Grieks-Georgische dienst vlekkeloos. Alle orthodoxe kerken gebruiken de vierde-eeuwse liturgie van kerkvader Johannes Chrysostomus. Ook al verstaan de Griekse gelovigen geen woord Georgisch, ze weten precies wat er wordt gezegd. Tijdens de lunch in het Weena-gebouw wordt er echter door het gebrek aan tolken vooral naar elkaar geglimlacht door de in het zwart geklede Griekse en Georgische prelaten.
Daar waar de Griekse en Russische Orthodoxen sympathiseren met het (eveneens orthodoxe) Servië, heeft Ilja II de etnische zuiveringen in Kosovo meerdere malen veroordeeld. Wat in Kosovo gebeurt roept herinneringen op aan de burgeroorlog in de Georgische deelrepubliek Abchazië, vertelt Ilja " Tegenwoordig wonen er meer dan driehonderdduizend Abchazische vluchtelingen in Georgië." Maar Ilja wil zijn Orthodoxe broeders niet afvallen. "De Russische patriarch Ilja II was in Belgrado om Milosevic& acute;ervan te overtuigen de etnische zuiveringen te stoppen. Maar blijkbaar is deze moeilijk te overtuigen. " Bij de autobus komt een aantal mensen af op de Georgische geestelijken. " Wij zijn Serviërs", zegt een man in gebroken Russisch. Hij houdt een baby omhoog. "Zegen ons, vader."
'Kosovo' speelt hoofdrolHet thema dat het Nationaal Comité 4 en 5 Mei dit jaar aan de herdenking heeft gegeven is 'vrijheid maak je met elkaar', over de vrijheid die Nederlanders met elkaar delen. Maar dit thema is inmiddels overvleugeld door de oorlog in Kosovo. Bij de honderden herdenkingen, zoals bij het voormalig doorgangskamp Westerbork en op de Waalsdorpervlakte, speelt Kosovo een belangrijke rol. Zo wordt in Westerbork en in veel radio- en televisieprogramma's het lied 'De treinen hebben kleur' uitgevoerd, dat Maarten Peters schreef in het kader van de actie 'Artiesten voor Kosovo'. De nationale herdenking in Amsterdam begint vanavond om zeven uur met een bijeenkomst in de Nieuwe Kerk; te zien op tv 2. Rudi van Dantzig houdt een voordracht met de titel 'Een armoede die niet verdwijnt'. Daarna begint even voor acht de jaarlijkse kranslegging bij het Nationaal Monument op de Dam door onder anderen koningin Beatrix en prins Claus. Na de twee minuten stilte houdt Tweede-Kamervoorzitter Van Nieuwenhoven een korte toespraak en de jonge dichter Mustafa Stitou leest een gedicht voor dat hij in opdracht van het Nationaal Comité heeft geschreven. De Jonge Socialisten houden vanavond vanaf half twaalf op de Dam een wake. De jongeren vinden dat de media uitsluitend over de treurige toestand in Kosovo berichten, terwijl in meer landen oorlog en ellende is.
'Staatsbezoek' patriarch Georgië
Een bloedige opstand van Georgische militairen tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt vandaag op Texel herdacht.
Door onze redacteur STEVEN DERIX
ROTTERDAM, 4 MEI. Collaborateurs of helden? Proto-diakon David Davitasjvili kent geen twijfel. Zijn oudoom Rodion was een van de Georgische soldaten die april 1945 op het Waddeneiland Texel in opstand kwamen tegen de Duitsers. "De Georgische soldaten waren helden. Ze werden gedwongen om in Duitse krijgsdienst te gaan. Mijn oudoom is na de oorlog ook niet vervolgd door Stalin."
Rodion Davitasjvili keerde terug naar Georgië. Maar 482 andere militairen overleefden de opstand niet en liggen nog steeds op de Georgische begraafplaats op Texel. Vroeger kwam de Russische ambassadeur de gevallen 'sovjet- helden' herdenken. Maar in 1991 viel de Sovjetunie uit elkaar en werd Georgië onafhankelijk. Sindsdien is er niemand meer geweest op 4 mei. Vandaag kregen de dode Georgische soldaten echter hoog bezoek. Om vier uur vanmiddag zou zijne Heiligheid en Zaligheid patriarch Ilja II, het hoofd van de Georgische orthodoxe kerk, op de Georgische begraafplaats van Texel een herdenkingsdienst leiden. De Georgische kerkelijke delegatie heeft aarde uit het moederland meegenomen, vertelt de patriarch. Die zal vanmiddag worden uitgestrooid "opdat ze in hun eigen geboortegrond begraven zullen zijn". Het verhaal van de opstand leeft nog steeds, zegt de patriarch. "De Georgische soldaten hebben het Nederlandse grondgebied verdedigd tegen de fascisten. Velen hebben daarbij het leven gelaten."
Aanvankelijk hadden de ongeveer achthonderd Georgische soldaten van het Rode Leger de Sovjet-Unie verdedigd. Maar de liefde voor het sovjet-vaderland zat - zoals bij zoveel inwoners van niet-Russische deelrepublieken - niet erg diep. Nadat ze aan het Oostfront in krijgsgevangenschap waren geraakt, liepen de Georgische soldaten over naar de vijand en werden ze het 822ste Wehrmacht Infanteriebataljon. In de lente van 1945 was dat bataljon gelegerd in een uithoek van het almaar slinkende Derde Rijk - het waddeneiland Texel. Aan het eind van de oorlog kregen de Georgiërs het echter benauwd. Als dragers van het Duitse Wehrmacht-uniform moesten zij zich op een of andere manier rehabiliteren in de ogen van Stalin, wilden ze de Georgische bergen ooit nog terug zien.
In de nacht van vijf op zes april sneden ze de kelen door van hun ongeveer 180 Duitse bataljon-genoten. Vervolgens probeerden ze zo snel mogelijk de kustbatterijen op het eiland in handen te krijgen. Dat mislukte. De Duitsers lanceerden vanaf Den Helder een tegenoffensief. In de weken durende gevechten die hierop volgden, vielen ongeveer duizend slachtoffers - 482 Georgiërs, ongeveer evenveel Duitsers en honderd Texelse burgers.
Het herdenken van deze gebeurtenis is de hoofdreden voor het bezoek van Ilja II aan Nederland, vertelt Jan van 't Slot van de stichting Texel-Georgië Kontakt. "We hebben hem ervan kunnen overtuigen dat hij dit jaar, in het laatste jaar van deze eeuw, moest komen." Tegelijkertijd beschouwt de patriarch de visite als een staatsbezoek van Georgië aan Nederland. De patriarch en zijn gevolg zijn daarom ontvangen door de commissaris van de koningin van Noord-Holland, Van Kemenade. De patriarch bezocht een drinkwaterproject in Andijk en liet zich informeren over zonne-energie bij het ECN in Petten. Daar ging ineens de telefoon, vertelt Van 't Slot. "Het was president Edoeard Sjevardnadze, die informeerde naar de ervaringen van de patriarch. In juni komt hij naar Nederland.."
Zondag 2 mei, de Grieks-Orthodoxe kerk aan de Westzeedijk in Rotterdam. Een paar ouderlingen ijsberen heen en en weer voor het portaal van het in oud- Byzantijnse stijl opgetrokken kerkgebouw. Vandaag zal Zijne Heiligheid Ilja II een dienst opdragen in de Sint-Nicolaaskerk, en daar worden de ouderlingen knap zenuwachtig van. Maar hoewel proto-diakon David Davitasjvili met een diepe basstem voorzingt in zijn eigen taal, verloopt de gecombineerde Grieks-Georgische dienst vlekkeloos. Alle orthodoxe kerken gebruiken de vierde-eeuwse liturgie van kerkvader Johannes Chrysostomus. Ook al verstaan de Griekse gelovigen geen woord Georgisch, ze weten precies wat er wordt gezegd. Tijdens de lunch in het Weena-gebouw wordt er echter door het gebrek aan tolken vooral naar elkaar geglimlacht door de in het zwart geklede Griekse en Georgische prelaten.
Daar waar de Griekse en Russische Orthodoxen sympathiseren met het (eveneens orthodoxe) Servië, heeft Ilja II de etnische zuiveringen in Kosovo meerdere malen veroordeeld. Wat in Kosovo gebeurt roept herinneringen op aan de burgeroorlog in de Georgische deelrepubliek Abchazië, vertelt Ilja " Tegenwoordig wonen er meer dan driehonderdduizend Abchazische vluchtelingen in Georgië." Maar Ilja wil zijn Orthodoxe broeders niet afvallen. "De Russische patriarch Ilja II was in Belgrado om Milosevic& acute;ervan te overtuigen de etnische zuiveringen te stoppen. Maar blijkbaar is deze moeilijk te overtuigen. " Bij de autobus komt een aantal mensen af op de Georgische geestelijken. " Wij zijn Serviërs", zegt een man in gebroken Russisch. Hij houdt een baby omhoog. "Zegen ons, vader."
'Kosovo' speelt hoofdrolHet thema dat het Nationaal Comité 4 en 5 Mei dit jaar aan de herdenking heeft gegeven is 'vrijheid maak je met elkaar', over de vrijheid die Nederlanders met elkaar delen. Maar dit thema is inmiddels overvleugeld door de oorlog in Kosovo. Bij de honderden herdenkingen, zoals bij het voormalig doorgangskamp Westerbork en op de Waalsdorpervlakte, speelt Kosovo een belangrijke rol. Zo wordt in Westerbork en in veel radio- en televisieprogramma's het lied 'De treinen hebben kleur' uitgevoerd, dat Maarten Peters schreef in het kader van de actie 'Artiesten voor Kosovo'. De nationale herdenking in Amsterdam begint vanavond om zeven uur met een bijeenkomst in de Nieuwe Kerk; te zien op tv 2. Rudi van Dantzig houdt een voordracht met de titel 'Een armoede die niet verdwijnt'. Daarna begint even voor acht de jaarlijkse kranslegging bij het Nationaal Monument op de Dam door onder anderen koningin Beatrix en prins Claus. Na de twee minuten stilte houdt Tweede-Kamervoorzitter Van Nieuwenhoven een korte toespraak en de jonge dichter Mustafa Stitou leest een gedicht voor dat hij in opdracht van het Nationaal Comité heeft geschreven. De Jonge Socialisten houden vanavond vanaf half twaalf op de Dam een wake. De jongeren vinden dat de media uitsluitend over de treurige toestand in Kosovo berichten, terwijl in meer landen oorlog en ellende is.
Achtung: Feind hört mit!