Vork. Nederlandse leger?

[Pak88]

Hallo, kan iemand bevestigen of dit inderdaad een vork is van het Nederlandse leger in de oorlog?

Het logo bestaat uit : G SOLA Z
En een Nederlandse leeuw.

[svdwal]

Het Nederlandse leger kreeg uitgereikt een knipmes en lepel.

Deze vork is niet militair, de merkjes staan voor:
G = Gerritsen, de directeur en oprichten van zowel Gero als Sola.
Z = Zeist
SOLA = het merk

Sola begon zijn productie is de Gerofabriek in Zeist en is op een gegeven moment zelfstandig verder gegaan en bestaan tot op de dag van vandaag nog steeds. Deze merkslag wordt gebruikt op verchroomd-, edelstaal- en soms op verzilverd bestek.

Deze vork is van het model Haags Lofje, een model welke rond 1850 zijn intrede heeft gedaan en tot op de dag van vandaag gefabriceerd wordt.
Dit model is door vele bedrijven (zoals KLM en Shell) maar ook diverse overheids instanties gebruikt als standaard bestek voor bijvoorbeeld hun restaurant. Door de jaren heen is dit een zeer populair ontwerp geweest. De lepels die voor 1940 werden uitgereikt binnen de Nederlandse Weermacht waren ook van dit model. Er zullen uiteraard voldoende soldaten geweest zijn die een vork meenamen omdat dit toch wel erg handig is, maar officieel uitgerijkt zijn ze niet.

Gr.

Sjoerd

[asjemenou]

Lijkt mij een PSU vork. Zie; https://www.militaria4you.com/product/p ... e-periode/ .
Wel een verstrekking van het Nederlandse leger, maar dan naoorlogs. Het PSU bestek kan op drie manieren voorzien zijn van een (Defensie) eigendomslogo nl; een Nederlandse leeuw, de afkorting P.S.U. en de afkorting K.L.
Ik meen dat het bestek voorzien van een Nederlandse leeuw uit de jaren vijftig van de vorige eeuw stamt (MvO periode). Een aantal jaren geleden heb ik een plunjezak gekregen met daarin een PSU daterend uit de jaren vijftig. Het bestek wat in deze plunjezak zat was ook voorzien van zo'n zelfde Nederlandse leeuw.
Dit oudere PSU bestek kun je ook aantreffen in de later gedateerde plunjezakken. Het bleef naast het P.S.U. en K.L. gemerkte bestek gewoon in gebruik. Het zou mij niet verbazen als je het vandaag de dag nog steeds in kantines van kazernes zou kunnen aantreffen.

Over bestek gesproken. Ooit heb ik op het terrein van een voormalig militair complex een lepel gevonden. Dit terrein is ruim honderd jaar in gebruik geweest bij het Nederlandse leger. De lepel is vertind en is op de steel voorzien van het ingeslagen cijfer "00". Dit cijfer geeft mij dan ook het vermoeden dat het een legerverstrekking (kantine?!) is geweest. Op de achterzijde is de lepel voorzien van een logo van de fabrikant, maar ik heb nog steeds niet kunnen achterhalen welke fabrikant dit is.
Het voormalige militaire complex waar de lepel is gevonden is tijdens WOII ook in gebruik geweest door de Duitsers. Ook door hen zou de lepel daar terecht kunnen zijn gekomen. Dus, alle informatie over de lepel is welkom.

[svdwal]

Beste Asjemenou,

Ik vindt Militaria4you nou niet bepaald een sterk historisch correcte bron
In de kern is dit een vork van het model Haags Lofje is welke gemaakt is door Sola in Zeist aan de Van Reenenweg.
Sola bestaat vanaf 1922, dus deze vork is na deze tijd gemaakt, en het model wordt nog steeds vervaardigd door Sola.

Dat de Rijks leeuw is aangebracht in de vork is een goede indicatie dat deze vork gebruikt is door een ambtelijke organisatie maar meer op dit moment niet. Echter kan de leeuw ook nog iets anders betekenen, tw het zilvergehalte.
925 zilver kent een staande leeuw als merkteken.
835 zilver kent een lopende leeuw met een 2 als merkteken
en 800 zilver kent een liggende leeuw als merkteken.
Alles onder de 800 is volgens de wet geen zilver meer omdat het zilvergehalte te laag is.

De getallen staan voor het percentage zilver dat gebruikt is en hoeveel koper of ander metaal is bijgemengd in de legering.
Puur zilver is te bros namelijk.

Feit is dat men voor de oorlog over het algemeen een lepel in het Haagsch Lofje ontwerp kreeg uitgereikt en dat deze vork toevallig datzelfde ontwerp heeft.

Gr.

Sjoerd

[asjemenou]

De link naar Militaria4you is slechts gegeven als foto voorbeeld van PSU bestek.

Het oudere PSU bestek, voorzien van Sola merkteken en Nederlands leeuwtje ben ik veelvuldig in mijn militaria verzamelloopbaan tegengekomen in plunjezakken.
Ik heb toch niet de indruk dat het leeuwtje op dit bestek voor het zilvergehalte ervan staat. Dit bestek lijkt mij overigens vervaardigd van roestvrij staal. Hetzelfde Rijksleeuwtje heb ik ook afgebeeld gezien op RVS tafelgerei afkomstig uit legerkantines.
Misschien kan 41DKO uitsluitsel geven. Zij hebben dit bestek vast wel in de lades van hun veldkeuken liggen.

[svdwal]

Fijn

Kees zal dit patroon zeker in zijn inventaris hebben.
Ook ik denk niet dat het leeuwtje in dit geval staat voor het zilvergehalte, maar het was maar even om aan te geven dat een stempel meerdere betekenissen kan hebben. Niets alles is militair, sterker nog....vaak civiel en gebruikt door een militair.

Overigens hebben we in 2013 een vergelijkbare vraag op dit forum gehad, maar dan over een lepel.

viewtopic.php?t=34582

Overigens, geheel voor de duidelijkheid.
Ik kijk voornamelijk naar het vooroorlogs aspect in dit geval.

Gr.

Sjoerd

[asjemenou]

Je benadering van het vooroorlogse aspect bergrijp ik wel. Dit is meer jouw specialisatie.
Zoals al eerder vermeld, ik heb dit PSU bestek echt vaak gezien. Ik ken iemand die er z'n keukenlade vol mee heeft. Dit is overigens niet Kees, die goed erwtensoep kan maken in z'n veldkeuken.

Het topic over de lepel uit 2013 is interessant om te lezen, helaas geeft het geen antwoord over mijn onbekende lepel.
Een verzamelaar van bestek heeft mij eens verteld dat mijn onbekende lepel vermoedelijk uit de twintiger jaren van de vorige eeuw stamt. Hij kon dit blijkbaar zien aan de manier waarop de steel aan de lepel (schepgedeelte) bevestigd is. Je zou kunnen zeggen, hij wist of hoe de spreekwoordelijke vork in de steel zat.

[Pak88]

Bedankt voor de reacties, ik ga de vork maar gewoon in mijn bestek bak leggen. En hem gebruiken.

[svdwal]

Graag gedaan,

Zeker bij het Nederlandse leger, en dan met name het vooroorlogse, is het interessant om de scheiding tussen rijksverstrekt en zelf meegenomen te zien. Daar zit een enorm grijs gebied, de mannen kregen niet bijzonder veel en probeerde het zich toch zo aangenaam mogelijk te maken.
Naast dat ze al de mogelijkheid hadden om formeel gezien zelf bepaalde zaken mee te nemen, zoals schoeisel, maar ook buitenmodel uniformen en uitrusting.

Wij zijn heden ten dage sterk geneigd om een harde lijn te trekken van wat wat is en waar bij hoort, maar de werkelijkheid is meer fluïde.

In het geval van bestek denk ik dat de Nederlandse Weermacht dit groots inkocht bij de grote leveranciers van die tijd zoals Zilvera, Sola en Gero.
Ik heb in ieder geval van deze drie originele lepels uit die tijd in mijn collectie, waarvan ik alleen van de Zilvera zeker weet dat deze tijdens de mobilisatie gebruikt is. Deze komt van mijn opa en heeft zijn kleding nummer ingeslagen. De rest is gissen en kan ik alleen met zekerheid van zeggen dat ze uit de goede periode komen.

Gr.

Sjoerd

[Erik]

Je benadering van het vooroorlogse aspect bergrijp ik wel. Dit is meer jouw specialisatie.
Zoals al eerder vermeld, ik heb dit PSU bestek echt vaak gezien. Ik ken iemand die er z'n keukenlade vol mee heeft. Dit is overigens niet Kees, die goed erwtensoep kan maken in z'n veldkeuken.

En je bent nog nooit bij mij thuisgeweest! Echt goed...
Inderdaad:
- leeuwtje (en herkenbaar als leeuwtje, met pijlenbundel en zwaard) is mess-bestek
- P.S.U. is de oudere verstrekking op-de-man
- K.L. is de latere verstrekking wat ik begreep.
- ongetwijfeld heeft Marine, Luchtmacht en KMar iets anders in gebruik gehad.

KFS wordt niet meer verstrekt. Lange tijd hadden we een insteekbaar setje, waarbij de huls die de KFS bij elkaar hield als blikopener fungeert. Helaas wordt dit setje niet meer verstrekt. We krijgen nu een Göffel...
Kees heeft het originele bestek ook trouwens.