Aukes verzameling (Sovjet-Unie en Mongolië)

[Auke]

Spasibo allemaal!

@ Veltro: Van de 74 ordes uit mijn verzameling zijn er 38 tijdens WOII uitgereikt en 15 na WOII voor acties in de oorlog. De 12 genummerde medailles zijn allemaal uitgereikt in WOII of kort hierna voor acties in de oorlog. Van alle andere medailles / insignes / etc. komen er slechts 26 uit WOII, maar de meeste anderen hebben wel een of andere relatie met WOII.

Momenteel heb ik van 19 van deze onderscheidingen gegevens over de persoon / het verhaal erachter. Helaas lijkt het researchproces een beetje te zijn vastgeroest. Ik heb nog acht verzoeken lopen, variërend van sinds een half jaar geleden en ruim anderhalf jaar geleden... Het duurde weleens vaker lang voordat er resultaten waren, maar dit duurt wel heel erg lang... Geen idee waarom. Ik gebruik voor onderscheidingen met een boekje sinds kort trouwens een andere onderzoeker. Hij heeft het serienummer van de onderscheiding EN het nummer van het boekje nodig om aan de slag te kunnen, wat een nadeeltje is omdat ik niet van iedere onderscheiding het bijbehorende boekje heb, maar een groot voordeel is wel dat hij altijd binnen een paar weken resultaat heeft.

[Auke]

Een recente aanwinst is deze Orde van de Rode Ster (nr. 1758399) met ordeboekje en onderzoeksresultaten. Helaas was de citation / voordracht niet beschikbaar in de archieven, maar alleen de registratiekaart met de gegevens van de gedecoreerde, waardoor er dus niet veel over de verlening van de Rode Ster gezegd kan worden.





Pjotr Vasiljevitsj Moroz werd in 1913 geboren in het dorp Prosjanikovka in de rayon (gemeente) Kisjtsjenkovka in de oblast (provincie) Poltava in Oekraïne. Hij maakte alleen de lagere school af en werd geen lid van de Communistische Partij.

Moroz diende van september 1943 t/m november 1945 in het Rode Leger. Hij diende als mortiercommandant in het 416e Mortierregiment, 46e Mortierbrigade, 29e Doorbraak-Artilleriedivisie, 3e Doorbraak-Artilleriekorps, 8e Gardeleger, 1e Wit-Russische Front. Op 8 juni 1945 werd Moroz onderscheiden met een Orde van de Rode Ster. Aan de datum en geografische positie van zijn front rond die tijd te zien was dit waarschijnlijk voor acties in de buurt van Berlijn. Mortiercommandant is trouwens een vrij hoge positie voor een gewone soldaat, en dat verklaart waarschijnlijk ook waarom hij een Orde van de Rode Ster kreeg, terwijl soldaten het over het algemeen met een medaille moesten doen.

Moroz overleefde de oorlog. Hij werd net zoals bijna 15 miljoen collega-militairen onderscheiden met de Medaille voor de Overwinning op Duitsland, en waarschijnlijk ook met een Medaille voor de Verovering van Berlijn. Begin 1947, toen de registratiekaart en het ordeboekje werden ingevuld, woonde Moroz weer in zijn geboorteplaats. Hij werkte hier ook als voorman in de Kolchoz ‘Stalin’.

Net zoals de meeste van deze ordeboekjes vertoont het boekje roestsporen rond de nietjes en bevat het geen foto, maar enkel de stempel ‘geldig zonder foto’. Daaronder de handtekening van de ontvanger en rechts de naam van de ontvanger:



De volgende pagina’s van het boekje, met de naam van de onderscheiding en het serienummer. Daaronder de datum waarop de privileges ingingen (juli 1945, dit is altijd de maand na de verlening). Daar weer onder de datum waarop het boekje is ingevuld (3 april 1947) en daar weer onder het serienummer van het boekje (A-830333):



Hieronder foto’s van de registratiekaart uit het archief. Rechts bovenaan de eerste pagina wordt het nummer van het bijbehorende ordeboekje vermeld, dat uiteraard overeenkomt met het nummer van mijn boekje. Onderaan de tweede pagina nog een keer de handtekening van Moroz, en daaronder de handtekening van de plaatselijke Regionale Militaire Commissaris, een kapitein, die de kaart heeft ingevuld. De kaart is ingevuld en ondertekend op 16 maart 1947:

[asjemenou]

Mooie aanwinst deze Orde van de rode ster. Helaas heb ik van deze orde ook al weer replica's (vervalsingen) gezien, variërend van slecht tot goed en ook nog eens van zilver!
Wat het document zonder foto betreft, dit is vrij gewoon bij Sovjet WOII documenten. Gedurende WOII (GPO) hebben de Sovjets zo'n 30 miljoen soortgelijke ID documenten uitgegeven. Dit zou dan ook betekenen dat ze zo'n 30 miljoen foto's zouden moeten maken. Hiervoor hadden de Sovjets noch de tijd noch de middelen. Vandaar dat je dit soort documenten veelal zonder foto aantreft.

[Fahnenjunker]

Vraag me niet waarom ik twee Sovjet gevallen bij mijn Duits heb liggen, maar dit zijn ze. Een Orde van de Rode ster en een of ander speldje wat met de verdediging van Moskou te maken heeft. Is er van het serienummer nog iets te maken? Het is 1272918.

[Auke]

Je speldje heb ik nog nooit eerder gezien maar vermeldt inderdaad "Slag om Moskou 1941-1942". Lijkt me een herdenkings- of fantasiespeldje. Je Orde van de Rode Ster is in februari of maart 1945 in de Munt van Moskou geproduceerd en kort hierna (maart of april) verleend. Leuk ding!

[Fahnenjunker]

Leuk om te weten Auke, bedankt!

[Auke]

Hieronder een andere onderzochte Medaille voor Moed die onlangs zijn weg naar mijn verzameling heeft gevonden. De medaille had oorspronkelijk een rechthoekige hanger, maar deze is volgens de aangepaste reguleringen vervangen door een vijfhoekige. Aangezien de medaille een alumium hanger heeft met een nieuw lint lijkt het erop dat beide na de oorlog nog een keer zijn vervangen. De medaille is verder in opvallend goede staat voor zo'n vroeg exemplaar, met nog vrijwel al het emaille intact.



Ivan Akimovitsj Pisjtsjenko werd in 1918 geboren in het dorp Proedsk, dorpsdistrict Roginsky, rayon Pronoisky, oblast Mogilev in Wit-Rusland. Hij volgde hoger onderwijs (vrij zeldzaam in het oostblok in die tijd), ging in oktober 1939 in dienst bij het Rode Leger en werd in 1942 lid van de Communistische Partij.

Pisjtsjenko had de rang plaatsvervangend politroek (een rang van de politieke functionarissen, even hoog als junior luitenant). In 1940 vocht hij in de Winteroorlog tegen Finland. Zijn onderdeel (behorend tot een luchtmachteenheid) maakte deel uit van de luchtstrijdkrachten van het 13e Leger van het Noordwestelijke Front.

In 1942 was plaatsvervangend politroek Pisjtsjenko chauffeur en tegelijkertijd secretaris van de Komsomol-organisatie van het 690e Vliegveldonderhoudsbataljon, wat onder het 8e Luchtleger viel en in de buurt van Stalingrad gelegen was. In die hoedanigheid werd Pisjtsjenko voorgedragen voor een Medaille voor Moed. De opmerkelijk lange aanbeveling luidt:

In de gehele Vaderlandse Oorlog was kameraad Pisjtsjenko een goede organisator, initiatiefnemer en energieke kameraad die systematisch de gevechtstaken volbracht waar hij verantwoordelijk voor was, ten behoeve van het uitvoeren van die noodzakelijkheden die maximale energie vergden. Daarnaast voerde kameraad Pisjtsjenko ze stipt en onder tijdsdruk uit.

In de periode dat het bataljon haar basis op het vliegveld Voltsjansk had, werden het materieel, de munitie en de brandstof van het bataljon door de ontstuimige opmars van de vijand rechtstreeks bedreigd. Kameraad Pisjtsjenko, die zich op de tussenbasis bij de 1 Mei-sovchoz bevond, kreeg de taak de evacuatie te organiseren van al de 120 ton materieel naar het reservevliegveld, 100 kilometer verderop gelegen. De missie werd in minder dan de vastgestelde tijd uitgevoerd, waardoor de vijand het waardevolle materieel niet in handen kreeg. Tijdens het onderhouden van drie nachtbombardeer-luchtvaartregimenten op het vliegveld ‘Brjansk Lipjagi’ liep het bataljon tegen buitengewone moeilijkheden aan bij het leveren van munitie en brandstof, doordat de voertuigtransporten kwantitatief ontoereikend waren en er geen goede wegen aanwezig waren, met het oog op het regenachtige weer en de afstand van 130 kilometer naar het voedingspunt. Ondertussen werd het bataljon bedreigd door luchtaanvallen.

Kameraad Pisjtsjenko stond aan het hoofd van de kolonne voertuigen die de munitie ging leveren reageerde op de zich ontwikkelende omstandigheden en werkte gedurende enige dagen zonder rust en zonder slaap aan het leveren van munitie en brandstof. In deze periode werd 260 ton munitie afgeleverd, vliegtuigbommen van verschillende kalibers. De gevechtsmissies van de luchtmachtonderdelen werden gegarandeerd.

Werkzaam als de verantwoordelijke voor het vervoer van het materieel en de munitie van het dorp Aidar naar de stad Rossosj bewoog de kolonne van 12 voertuigen zich vlak langs de posities van de vijand voort. Ze werd omsingeld. Ondanks de moeilijke situatie toonde kameraad Pisjtsjenko buitengewone koelbloedigheid. Zonder uit het veld geslagen te zijn, wist hij de kolonne naar het bataljon te leiden zonder verliezen en met volledig personeel.

Als de beste groepsleider werd hij verder aangewezen als secretaris van de Komsomol-organisatie van het bataljon. In de korte periode van twee maanden dat hij deze functie vervulde is de Komsomol-organisatie aanzienlijk versterkt met de beste mensen. Hij is een jonge, volwassen wordende communist die beschikt over moed, dapperheid en vindingrijkheid.

Voor zijn toegewijde werk en het onverminderd uitvoeren van gevechtstaken verdient kameraad Pisjtsjenko het te worden voorgedragen voor de staatsonderscheiding Medaille voor Moed.

De aanbeveling werd op 9 oktober ondertekend door de bataljonscommandant, kapitein Cholevitsky, en de militaire commissaris van het bataljon, bataljonscommissaris Ovtsjarenko. Uiteindelijk werd de medaille bij order van het 8e Luchtleger van 19 december 1942 officieel verleend en op 1 januari 1943 uitgereikt.

Op 19 november 1944 werd Pisjtsjenko verder onderscheiden met een Orde van de Rode Ster en op 8 juni 1945 met een Orde van de Vaderlandse Oorlog 2e Klasse. Aan het eind van de oorlog was Pisjtsjenko garde-senior luitenant en was hij assistent-chef van de politieke sectie van de 6e Garde-Bombardeer-Luchtvaartdivisie. Wat hij na de oorlog ging doen is niet bekend.

[Veltro]

Zeer interresant weer. Het het weer met plezier gelezen en bekeken.

Veltro

[Cas]

Hey Auke,

Ik vind het allemaal reuze intressant wat je doet, ik lees dan ook je onderzoeksresultaten met bewondering en intresse.

Doe jij onderzoek rechtstreeks in Rusland of via via ? En wat ik me nou al een hele tijd afvraag, zijn de medailles die je hebt en elders te koop worden aangeboden allemaal legaal, dwz mag dit allemaal van de Russchische wetgeving ? Ik meen dat ik ergens gelezen heb, dat je in Rusland je medailles niet te koop mag aanbieden of geld dit alleen voor bepaalde ordes ?

[Auke]

Voor deze onderzoeksresultaten ga ik niet zelf naar Rusland; dat is te duur, duurt te lang en vergt nogal wat archiefkennis (het archief is enorm groot), en daarnaast zijn de archieven ook niet toegankelijk voor buitenlanders. Ik heb dus contact met twee tussenpersonen (Amerikanen van Russische afkomst) die weer contact hebben met een paar Russen die in de buurt van het archief wonen.

Over de wetgeving: In Rusland en nog een paar voormalige Sovjetstaten is het altijd al illegaal geweest Sovjetonderscheidingen te kopen of te verkopen. De wet hierover is de afgelopen 20 jaar echter regelmatig gewijzigd betreffende de mate waarin dit gecontroleerd en bestraft werd. Eigenlijk was het in de praktijk in de jaren '90 geen probleem Sovjetonderscheidingen te kopen en verkopen, en zag je deze op vele markten ook gewoon open en bloot liggen, en was er niet een politieagent die zich daar om bekommerde. In die tijd waren de Russen ook maar wat blij als er iemand onderscheidingen wilde kopen. Er heerste toen een economische malaise en de Russen waren erg bij als een Westerse toerist interesse had in opa's medailles. Het aanbod was toen erg groot, de vraag erg klein en de prijs dus ook erg laag.

Vandaag de dag zijn er eigenlijk twee ontwikkelingen hieromtrent gaande. Het aanbod van Sovjetonderscheidingen is sinds de ontbinding van de USSR in 1991 aanzienlijk geslonken en de vraag enorm gestegen, evenals de prijzen. Deze waardestijging van Sovjetonderscheidingen heeft ertoe geleid dat veteranen van hun onderscheidingen werden beroofd en er zelfs om werden vermoord door radeloze / gewetenloze Russen die gemakkelijk en snel geld wilden verdienen. Zie bijvoorbeeld het topic over HSU Koeznetsov. Daarom heeft de Russische overheid benadrukt dat het verkopen en kopen van Sovjetonderscheidingen verboden is en houden ze dit veel strenger in de gaten. Zo was er laatst veel media-aandacht voor een vrouwelijke toerist die door de douane betrapt werd op het exporteren van een paar goedkope jubileumsmedailles, enige tijd de cel in ging en een dikke boete kreeg. Ze werd aangeklaagd voor smokkelen en zou, indien schuldig bevonden, een boete van 1 miljoen Roebel (ruim 30.000 euro) en zes jaar celstraf krijgen. Ik weet eigenlijk niet hoe dat is afgelopen.

Daarnaast lijkt het erop dat de voormalige Sovjetstaten gewoon niet zo blij zijn dat hun culturele erfgoed uit hun land verdwijnt. Mede om dit tegen te gaan is de wet aangescherpt. Tot voor kort waren de 'gewone' Russen blij dat buitenlanders de onderscheidingen wel wilden kopen, aagezien dit een welkome aanvulling op het karige pensioen opleverde, maar vandaag de dag zijn de Russen veel rijker en hebben ze zelf ook meer interesse gekregen in hun eigen culturele historie. Dit terughalen van het culturele erfgoed wordt ook actief aangemoedigd door de Russische overheid en gebeurt ook in zeer grote mate. Onlangs werden bijvoorbeeld in de VS een groot aantal hoge Sovjetonderscheidingen geveild. Na afloop merkte de Amerikaanse veilingmeester op dat het makkelijker was geweest als hij Russisch had gesproken; de zaal zat vol met Russen. Het is ook opvallend dat de vijf grootste handelaren in Sovjetonderscheidingen allen Russen zijn.

Maar om niet te ver af te dwalen; het kopen en verkopen van Sovjetonderscheidingen is in Rusland en nog een paar voormalige Sovjetstaten illegaal. Een veteraan, of zoon van een veteraan, die de grens over gaat en zijn onderscheidingen daar verkoopt, doet eigenlijk niets illegaals. Ook als de veteraan vanuit Rusland naar een ander land emigreert, overlijdt en zijn onderscheidingen komen op de markt is er niets illegaals gebeurd. Maar van medailles die ik hier in Nederland koop is er uiteraard geen enkele mogelijk te achterhalen of ze hier legaal of illegaal terecht zijn gekomen. Maar dat geldt dan weer voor de meeste militaria, of gewoon goederen in het algemeen. Om eventuele problemen te vermijden heb ik in ieder geval nog nooit iets in Rusland gekocht. Behalve dat is wat wel en niet mag meer een ethische kwestie, en zie je ook dat verzamelaars hier verschillend mee omgaan.

[Cas]

Dank voor je zeer heldere uitleg !

[asjemenou]

Zo ben ik ooit eens benaderd door een in Nederland woonachtige Rus die de foto's van mijn Sovjet WOII verzameling op dit forum zag staan. De man was benieuwd of hoe ik aan mijn Sovjet onderscheidingen was gekomen. De Rus deed tegenover mij een boekje open of hoe er in Rusland soms word gehandeld in deze onderscheidingen.
Ik heb de man eerlijk kunnen vertellen dat ik geen enkele medaille rechtstreeks van iemand uit Rusland heb gekocht. Wat natuurlijk niet wegneemt dat mijn medailles wel uit een voormalige Sovjet staat afkomstig moeten zijn.
Zelf bezat de man ook de WOII onderscheidingen van zijn vader die inmiddels al was overleden. Alleen bewaarde hij deze in zijn 2e huis in Rusland. Hij durfde het niet aan om deze onderscheidingen mee naar Nederland te nemen.
Ik ben mij er ook altijd van bewust geweest of hoe sommige Sovjet onderscheidingen op de verzamelaarmarkt terecht kunnen zijn gekomen. Dit gegeven heeft mij wel altijd heel selectief gemaakt of van wie ik de Sovjet onderscheidingen kocht/koop. Om de oorspronkelijke ontvangers/dragers van mijn Sovjet onderscheidingen daarom enigszins te beschermen verwijder ik altijd de verlengingsnummers op de foto's die ik op het Internet plaats. Bovenstaande ervaring bewijst maar weer dat er meer mensen naar de foto's van mijn verzameling kijken dan dat ik zelf kan vermoeden.
Zoals Auke al terecht opmerkt, zal je nooit weten of hoe zo'n onderscheiding zijn weg naar een Nederlandse verzamelaar heeft gevonden. Eigenlijk geld dit voor alle militaria. Welk leed kan er immers schuilen achter bijvoorbeeld een IJzeren kruis die te koop ligt op een militariabeurs?! Eigenlijk is het wel te begrijpen dat een land als Rusland niet blij is met het uitvoeren van haar culturele erfgoed. Dit is niet iets van de laatste jaren en geld dan ook niet alleen voor de onderscheidingen.
Toen ik zo'n 20 jaar geleden de Sovjet Unie bezocht was het mij als westerling al ten strengste verboden om voorwerpen van voor 1917 uit te voeren. Desondanks kreeg ik op straat en in bars genoeg Russisch antiek van voor 1917 te koop aangeboden. Ik heb toen nooit iets van antiek gekocht en dat is iets wat ik een ieder die Rusland wil gaan bezoeken ook zou willen aanraden. De nadelen wegen niet op tegen de voordelen.
Het wordt inderdaad lastiger om aan Sovjet onderscheidingen te komen. Een reden daarvoor is dat de Russen het economisch beter hebben gekregen en dus minder geneigd zijn om de zuurverdiende onderscheidingen van grootvader te verkopen. Ook komt er meer concurrentie van 'nieuwe' militariaverzamelaars uit Oost Europa bij. Ook in deze landen gaat het economisch beter en kunnen mensen zich een dergelijke verzameling permitteren.

[Auke]

Hier nog twee Rode Sterren die gisteren arriveerden. Op het eerste gezicht gewoon twee laatoorlogse Rode Sterren in uitstekende staat.



Het unieke is echter dat deze twee Rode Sterren opeenvolgende serienummers hebben, 2641059 en 2641060! 65 jaar geleden zijn de twee ordes in de fabriek door dezelfde graveerder na elkaar genummerd, vervolgens naar het front getransporteerd en daar verleend. De kans is natuurlijk het grootst dat dit aan twee verschillende personen was, wat betekent zou hebben dat hun wegen daar splitsten. Ergens in de afgelopen jaren zijn ze echter toevallig bij dezelfde verzamelaar terecht gekomen. Ik heb ze ook allebei van dezelfde verzamelaar gekocht.



Beide Rode Sterren blijken in Paul Schmitts boek Echoes of War te staan, een boek met duizenden serienummers van ordes en medailles en de eenheid die die onderscheiding verleende. Beide Rode Sterren blijken door de 20e Gemotoriseerde Jagerbrigade te zijn verleend; nr. 2641059 al op 27 september 1944 en nr. 2641060 pas op 30 mei 1945. Helaas weet ik niet of de twee Rode Sterren aan dezelfde persoon zijn verleend. De kans is natuurlijk het grootst dat ze aan twee verschillende personen zijn verleend, maar als ze aan dezelfde persoon zijn verleend zou dat ook de reden kunnen zijn dat ze na al die jaren nog bij elkaar zijn. De verschillende patina-ontwikkeling op de achterzijdes van de Rode Sterren doet echter weer vermoeden van niet.

Het feit dat ze in Paul Schmitts boek worden vermeld betekent echter dat ze een keer zijn nagetrokken. Ik heb Paul benaderd, maar helaas heeft hij de onderzoeksresultaten niet meer. De verzamelaar van wie ik de Rode Sterren heb gekocht had echter nog wel de onderzoekspapieren voor nr. 2641059 en als het goed is krijg ik die nog. Die papieren zullen de vraag of ze aan dezelfde persoon zijn verleend beantwoorden.

[Auke]

Ik kan geen genoeg krijgen van Rode Sterren, dus hier nog eentje:

Orde van de Rode Ster nr. 574956, geproduceerd rond maart 1944 en vermoedelijk verleend rond mei 1944. Echoes of War vermeldt dat Rode Ster nr. 572695 en 574025 door het 3e Oekraïense Front zijn verleend, dus die van mij waarschijnlijk ook.

[Fahnenjunker]

Mooie Rode sterren Auke! Ik hoop niet dat ik je topic te veel vervuil, maar ik ben tijdens het uitzoeken van wat spullen weer een Sovjet gerelateerd object tegengekomen. Ik weet niet of het überhaupt origineel is, maar vond het toch wel leuk om op het forum te laten zien. Het is zo te zien een gegraveerde sigarettenkoker met het jaartal 1943 in een banderol. Op de achterzijde staat nog een naam geloof ik, maar daar wordt ik niet wijs uit en 1922.