wo2forum.nl

LISSERBROEK - Een extra depotruimte. Dat is voor de stichting Crash hard nodig om haar vleugels uit te slaan. Het liefst vertrekt het luchtoorlog- en verzetsmuseum helemaal uit Lisserbroek. Gesprekken daarover met de gemeente hebben tot nu toe echter nog niets opgeleverd.

Zaterdagmiddag in Lisserbroek. In het museum hangt een sfeer van gemoedelijke, haast geborgen gezelligheid. Precies zoals het hoort bij een eendaagse modelbouwtentoonstelling. Ergens in een stil hoekje tussen alle opgegraven wrakstukken van vliegtuigen en andere relikwieën uit de periode '40-'45, kijken drie jonge jongens geïnteresseerd naar een televisie die non stop zwart-wit beelden. De vliegtuigen die over het scherm vliegen staan tegelijkertijd achter hen op tafel. Schaal: 1 op 87. Of iets daaromtrent. Modelbouwers staan rond die tafels en praten geanimeerd met elkaar over de verschillende types.

Neem nou Ed Obert uit Burgerveen. Hij oogst bewondering met zijn tot in het uiterste detail nagebouwde jagers en bommenwerpers. De meeste verzamelaars bouwen in plastic, met hulp van speciaal op maat gemaakte onderdelen. Ed Obert's vliegtuigen ontstaan uit simpel bouwmarkthout, en worden gemaakt met slechts een figuurzaag en een paar beitels. ,,Dat is de kampioen voor mij,'' roept een meneer uit. Hij schudt zijn hoofd in ongeloof. ,,De deuren, de cockpits, alles kan open en dicht. Zelfs de wieltjes draaien nog!''

Obert blijft bescheiden onder de hem toegezwaaide lof. Hij vertelt hoe hij in zijn tienerjaren begon met zijn hobby, hoe die vervolgens ruim veertig jaar stil lag toen hij vliegtuigontwikkelaar bij Fokker werd en hoe de modelbouwgekte bij hem in 1995 na het faillissement van de Fokkerfabriek weer in volle hevigheid op is komen zetten.

Een vertrek verderop, in het keukentje naast de tentoonstellingsruimte, wordt koffie gedronken door een paar vrijwilligers van Crash. Aan de keukentafel beweegt het gesprek zich soepel van het ene naar het andere onderwerp. De blindganger die de afgelopen week het vliegverkeer op Schiphol (deels) lam legde, komt ter sprake. Crash leverde de autoriteiten informatie over de mogelijke herkomst van de bom.

Volgens voorzitter Henk Rebel kun je er vergif op innemen dat er nog meer blindgangers liggen. ,,Penetratiebommen gaan af door de schok als ze de grond raken. Maar als ze in de zompige klei terecht komen, is die schok er niet altijd." Bij een gemiddeld bombardement uit de oorlog is 10 tot 20 procent van de bommen niet ontploft. Rebel: ,,Ze moeten ook niet zo in de grond wroeten daar.''

De bommen zijn volgens de kenners aan tafel vermoedelijk afkomstig van een Britse Ventura. Het toestel zou gedropt hebben vlak voor het op 3 mei 1943 neerstortte bij Vijfhuizen. Zorgvuldig wordt gereconstrueerd hoe de bemanning van de Ventura die dag gehandeld moet hebben. Dan komt het gesprek op de plannen van Crash om volgend jaar rond deze tijd een opgraving te doen. Ergens rond Schiphol ligt een Duits neergestort vliegtuig, waarschijnlijk het laatste vliegtuigwrak in de Haarlemmermeerse bodem waar nog niet naar gegraven is. De mannen doen geheimzinnig over de exacte locatie.

Wat zeker is, is dat er harder dan ooit een depotruimte nodig is als de opgraving begint. Daar kunnen de bokstukken dan gereconstrueerd en opgeslagen worden. Een depot biedt ook de mogelijkheid wisseltentoonstellingen te houden, want bezoekers komen nu niet snel terug in het museum omdat de collectie steeds hetzelfde is. Rebel: ,,We zijn zo langzamerhand informatiecentrum, luchtoorlogmuseum en verzetsmuseum ineen. Daar hoort een andere locatie bij, meer centraal in de polder gelegen. We zitten hier ergens achteraf in een uithoek van de polder aan een doodlopende weg. Mensen klagen dat ze ons niet kunnen vinden. De gemeente weet dat ook, zit een beetje in haar maag met ons hier nu, heb ik het gevoel.''

Peter Voskuil
maandag 17 oktober 2005