Veroordeling van de aanslag op Hitler door de Kerken?

[Philip Arrhidaeus]

Ian Kershaw schrijft in zijn boek Hitler, Vergelding, '36-'45 p. 926 dat beide grote Kerken in Duitsland zelfs na de oorlog de aanslag op Hitler (door Stauffenberg) veroordeelden.

Hij schrijft ook dat een derde van het Duitse Volk deze aanslag veroordeelde tot in begin van de jaren '50.

Het tweede kan ik, met behoorlijk wat moeite, ergens plaatsen. Het eerste daarentegen heb ik meer moeite mee, gezien het feit dat Hitler en zijn regime toch op zijn zachtst gezegd oppositie gevoerd hadden tegen de Kerken ...

... hoe zit dit in elkaar?

[PanzerMeister]

Ach, de Kerk had een ietwat dubbele houding tov het nazi-regime. Laten we zeggen dat de nationaal-socialistische ideologie in theorie een groter struikelblok was dan het Derde Rijk in de praktijk. In het eerste was er een aanval op christendom, in het tweede voornamelijk een gemeenschappelijke vijand: het communisme. Tot in 1942 was er in het Vaticaan een "officieuze" voorkeur voor een Duitse overwinning in (communistisch) Rusland, alhoewel er daarvoor in 1938 een "officiële" kritiek was uitgegaan naar de nazi's.
Vergeet ook niet dat Hitler zelf in 1934 alle "linkse" sentimenten (overname instellingen, inrichting nazi-staatsreligie,...) in zijn partij de mond snoerde en de conservatieve machtsblokken paaide buiten zijn partij (kerk, adel, leger,...). Hierdoor was er een gevoel van: ah, hij deed het enkel om de macht; nu staat hij aan onze kant.

[Philip Arrhidaeus]

Ik begrijp uw redenering.

Wat ik minder goed begrijp is – indien het correct is natuurlijk – waarom de Kerken de aanslag bleven veroordelen ná de oorlog?

Ik vind dit een stap verder gaan dan het niet veroordelen van een foute politieke structuur om eventuele eigen fouten te verbergen.

[PanzerMeister]

De Kerk bleef verdeeld tijdens en na de oorlog. Tijdens de bezetting en in Duitsland zelf ook, waren er die clandestien en openbaar verzet steunden. Er waren er ook die steun gaven aan Oostfronters. Er waren kerkelijken die hielpen bij vluchten naar Zuid-Amerika, er waren er die meededen met het jagen op "zwarten".
Maar de kritiek op de aanslag? Misschien omdat de aanslag werd beschouwd als een indirect steun geven aan de communisten? Ik weet het ook niet hoor.

Ik denk zelfs dat een geslaagde aanslag de kans zou gegeven hebben tot onderhandelingen en minder uiteindelijke vernietiging, alhoewel minder aan Stalin's kant. Tegen eind 1944 waren de westerse mogendheden bezorgd over het aanwassen van de Sovjetunie. Met Hitler uit de baan was er misschien een akkoord mogelijk (einde bezetting door Duitsland in Lage Landen, Denemarken, Oost-europa, etc...). Het zou zeer goed geweest zijn me dunkt met Hitler dood in '44. Daarom ook vraagtekens bij een Vaticaanse blaam.