Ad blocker detected: Our website is made possible by displaying online advertisements to our visitors. Please consider supporting us by disabling your ad blocker on our website.
In het boek met de leden zijn de namen van Joodse muzikanten doorstreept.
In het beroemde orkest Wiener Philharmoniker waren ongewoon veel orkestleden lid van de nazipartij. Bovendien was er zo goed als geen denazificatie na de Tweede Wereldoorlog. Vijfenzeventig jaar na de 'Anschluss' van Oostenrijk bij nazi-Duitsland op 12 maart heeft de Wiener Philharmoniker komaf gemaakt met zijn naziverleden. Drie onafhankelijke historici kregen toegang tot de archieven en stellen nu hun bevindingen voor.
In 1942 waren 60 van de 123 muzikanten lid van de nazipartij NSDAP. In vergelijking met andere instellingen en de totale bevolking met rond de tien procent was dat wel erg veel boven het gemiddeld aantal partijleden. Al voor de zogenaamde 'Anschluss' in 1938 hadden de nazi's in het orkest een lijst met Joodse muzikanten voorbereid. "Antisemitisch gedrag was dagelijks kost in het orkest". Door vervolging stierven zeven muzikanten; negen anderen vluchtten naar het buitenland.
Geen denazificatie
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog bleef volgens het historisch onderzoek een denazificatie uit. De meeste voormalige partijleden bleven concerten spelen. Slechts vier muzikanten werden na het oorlogseinde op grond van hun naziverleden ontslagen, en zes werden gepensioneerd.
De muzikanten hadden destijds geprobeerd in de gunst de machthebber te blijven door het verlenen van eerbetoon aan nazikopstukken via "hoogst roemloze mooipraterij aan het adres van het totalitaire en mensverachtende naziregime". Deze ereringen en medailles zijn nog steeds niet herroepen. De historici wijzen erop dat nog midden de jaren zestig de veroordeelde nazioorlogsmisdadiger Baldur von Schirach na zijn vrijlating uit de gevangenis een erering terugkreeg, waarschijnlijk van de toenmalige Philharmoniker-directeur. Von Schirach was tijdens de naziperiode de baas van de Hitlerjugend en gouwleider van Wenen.
Lichtpunten
Het onderzoek toont naast de donkere bladzijden echter ook enkele lichtpunten aan. Een van de meest hartstochelijke nazi's in het orkest zou zich verzet hebben tegen de deportatie van Joodse collega's. In één geval had hijzelf de vrijlating van een muzikant uit het concentratiekamp in Dachau bewerkstelligd. Anderen zouden hun collega's met een Joodse vader of moeder of met een Joodse echtgenote actief beschermd hebben.
