Twan Mientjes
Venlo - Huub Smets stelde een documentaire samen uit archief-filmbeelden van Venlo tijdens de Tweede Wereldoorlog. Mét geluid.
Muisstil, werkelijk muisstil was het publiek dinsdag in de Bolwaterstraat in Venlo. Op het openlucht-filmfestival Filmfest werd daar de documentaire Maasbruggen 1940-1945 vertoond.
Beelden van bombardementen op die bruggen. Sonoor geronk van vliegtuigen. Gierende fluittonen van vallende bommen, gedaver van explosies op de grond. Eigenlijk niet toepasselijk maar toch: de documentaire kreeg groot applaus.
,,Kippenvel kreeg ik ervan'', zei Venlonaar Pol Dael na afloop. ,,In 1945 woonde ik tegenover de Martinuskerk, en het was echt alsof er vanuit mijn eigen huis gefilmd is.'' Een wat oudere vrouw keek met ingehouden adem. ,,Wel jammer dat er niet meer beelden van de bevrijding bij waren. Ik had gehoopt daarop mijn vader te zien.''
Emotionele reacties: Venlonaar Huub Smets (67), samensteller van de documentaire, is er inmiddels mee vertrouwd. ,,De beelden zijn allemaal wel eens eerder te zien geweest, niet zo vaak weliswaar, en niet altijd in brede kring. Maar er zit nu voor het eerst geluid onder, en dát emotioneert de mensen, vooral ouderen. Die beleven de oorlog opnieuw.''
De documentaire toont bombardementen op de bruggen en het oorlogsvliegveld bij Venlo, gefilmd vanuit de bommenwerpers zelf. Rookpluimen stijgen op uit de stad beneden, en de kijker realiseert zich: daar zijn doden gevallen. Beelden ook van de puinhopen, evacués die terugkeren, het uitdelen van soep bij het stadhuis. De beelden komen van banden in het Gemeentearchief Venlo van het Imperial War Museum in Londen, Degeto Weltspiegel en de Rijksvoorlichtingsdienst. Verder van privé-archieven van de Venlonaren Cox, Jordans, Sax en Geven.
,,Ik heb er vier maanden avond aan avond over gedaan om de beelden met de computer bij te werken, te monteren en er geluid onder te zetten. Daarvoor gebruikte ik geluid van allerlei buitenlandse oorlogsdocumentaires: vallende bommen, explosies en dergelijke'', zegt Smets. ,,Maar ik heb zelf ook geluidsopnamen gemaakt. Bijvoorbeeld van een rijdende kruiwagen met ijzeren wiel die ik in Hout-Blerick aantrof, en van gerammel in de keuken van verzorgingshuis Onder de Wieën in Blerick. Die geluiden monteerde ik onder beelden van evacués die hun spullen vervoeren, en van de geallieerde gaarkeuken in Venlo.'' Onder beelden van terugkerende evacués laste Smets ook het revue-lied Mien erme stad van Boermans-Theelen in, gezongen door Gé Deenen. ,,Dat vind ik zelf het meest emotionele moment in de film.''
Smets, oud-vrijwilliger bij de Limburgse Organisatie van Video- en Audio-amateurs, vond het zonde dat de films uit het Gemeentearchief zo zelden worden vertoond. ,,Daarom heb ik deze documentaire gemaakt. Het is de tweede in een drieluik. Eerder maakte ik een documentaire met Venlose beelden uit de jaren twintig en dertig. Ik wil er ook nog een maken met beelden uit de wederopbouwtijd. Daarna wil ik de drie documentaires, samen met het Gemeentearchief, op één dvd uitgeven.'' Smets is trouwens op zoek naar twaalfduizend euro aan subsidies om de privé-films die hij mocht en nog mag gebruiken, te kunnen conserveren en restaureren. ,,Want dat is hard nodig, anders gaan ze verloren.''
Reacties van filmkenners op Maasbruggen 1940-1945 zijn zeer positief. In april kreeg Smets er een provinciale prijs voor. Bart Brenneker, zoon van co-auteur Dré Brenneker van de beroemde film Venlo 1945 ('puinfilm'), is buitengewoon lovend. Smets heeft de film één keer in Blerick vertoond, en een paar keer voor scholen. ,,De jeugd is er erg van onder de indruk.'' Nu wil hij bejaardenhuizen langs. ,,Er zijn zoveel ouderen die de oorlog hebben meegemaakt, maar dit nog nooit gezien hebben.''
