Brrr, Bärekalt! Oost-Duitse Wintermantel

[Jan Klaassen]

Berekoud dus, voor wie de steenkolen-vertaling daarvan naar Duits nog niet doorhad

Maar na lange stilte hier - en met even meer vrije tijd dan ik kan invullen - vond ik het tijd voor het showen (ter referentie en vermaak) van Oost-Duitse wintermantels. Beetje in navolging van een eerder topic over de Kopfbedeckungen voor de wintermaanden.
Wintermantels zijn de ondergeschoven kindjes van Oost-Duitse militaria, zo lijkt het: spotgoedkoop - en met een reden. Ze nemen natuurlijk enorm veel ruimte in, zijn zwaar en onhandig weg te hangen.

Maar desondanks zijn ze voor mij wel steeds leuker geworden: eigenlijk zijn het hele mooie uniformstukken. Daarom zijn er ook steeds meer binnengekomen, al moet ook ik met wintermantels meer op de ruimte letten, dan met uniformjasjes het geval is.

Hieronder komen de verschillende onderdelen van de NVA+GT aan bod (LaSK, LuSK, LV, Volksmarine, Grenztruppen, Wachregimenter, Zivilverteidigung). Het zal ongetwijfeld niet allemaal vanmiddag nog afgerond worden, maar geduld is een schone zaak

[Kugelblitz]

Sehr gut Kollege, ben benieuwd!

[Jan Klaassen]

Volksmarine

Eigenlijk de meest "eenvoudige" wat betreft wintermantels, was de Volksmarine. Van 1956 tot 1990 droeg het Oost-Duitse marine-personeel een praktisch ongewijzigde mantel.

1956-...

Vanaf 1956, nog voor de Volksmarine ook daadwerkelijk Volksmarine heette (die naam volgde pas in 1961), werden in de wintermaanden donkerblauwe lange gevoerde jassen gedragen. Enkele kenmerken:
-Rangen: beroepsmilitairen. Matrosen en niet-beroeps-onderofficieren kregen géén wintermantel, maar droegen een Colani.
-Ärmelaufschlage. Deze "French cuffs" werden tot de late jaren '60 op de jassen aangebracht. Wanneer ze voor het laatst zo werden gemaakt, is niet bekend - waarschijnlijk richting 1967-1969.
-Knopen: 12.

Een voorbeeld uit 1964 (bron: ebay.de):

Leutnant zur See.

...-1990

In deze tweede periode verschillen de wintermantels slechts op 1 punt: het ontbreken van de Ärmelaufschlage (daarom is de "begindatum" ook niet precies te noemen). Verder bleven de mantels ongewijzigd in uiterlijk - ze zijn alleen over de jaren korter geworden, zoals dat bij elk van de onderdelen het geval was (eerst tot ongeveer op de enkel, later tot boven de laars).

Een voorbeeld uit 1969 (eigen collectie):

Stabsobermeister Technische Dienst.

Al zijn er stukken uit '69 mét de Ärmelaufschlauge - deze heeft ze dus niet. Wat verder opvalt is dat de mouwen zijn voorzien van 2 insignes:
-"Doppelwinkel" voor beroepsonderofficieren. Op zich niet noodzakelijk (deze mantels werden namelijk alleen door beroeps gedragen), maar wel vaker voorkomend.
-De "Kolbenringe" voor de positie van Hauptfeldwebel ("der Spiess"). In deze variant vanaf 1972 gebruikt. In principe compleet volgens de regels: de Winkel zit op de juiste hoogte, de Ringen zijn daaronder bevestigd - het verplaatsen van de Winkel zou schade aan de mouw hebben achtergelaten.

[Jan Klaassen]

Grenztruppen der DDR

Een noot vooraf: bij de GT en LaSK is heel sterk verschil tussen de materialen, gebruikt in winterjassen. "Mannschaften" moesten het doen met een wollig stuk kleding - officieren hadden jassen van betere, "gladdere" kwaliteit.

1962-1976

De Grenztruppen der DDR (voor 1961 nog Grenztruppen der NVA) werden vanaf 1962 in het "Feldgrau" gestoken, en leverden daarom hun khaki-bruine uniformen in. Vanaf dat jaar hingen dan ook de zware Wintermantel om hun schouders. De eerste periode is die vanaf 1962 tot het jaar 1976, waarbij nu (voor het gemak) even geen rekening is gehouden met de Ärmelaufschlage.

Kenmerken:
-Ärmelaufschlage dus - van 1962 tot ongeveer 1967-1969.
-Knopen: 10, later 8. Ook dit is lastig in te schatten, maar ergens in de eerste helft van de jaren '70 is deze switch, als bezuiniging, gemaakt.
-"Zwarte" kraag.
-Schouderstukken met groene wapenkleur.
-Gestempeld met "NVA" of "DDR II".

Een voorbeeld uit 1970 (eigen collectie), met 10 knopen:

Unterleutnant Grenzübergangsstelle.

Deze specifieke wintermantel heeft de wat minder voorkomende "DDR/II"-stempel (itt NVA), wat eigenlijk alleen voorkwam bij het Grenztruppen-personeel bij de Grenzübergangsstelle (beheerd door het Ministerium für Staatssicherheit, Stasi). De "gewone" Grenztruppen droegen in die tijd een gelijke wintermantel (gelijk ook aan de reguliere NVA), maar dan met NVA-stempel.

1976-1986

Met de introductie van de "Grenztruppen der DDR"-armband werden de wintermantels ook enigszins aangepast. De jassen gemaakt vanaf 1976 hadden de volgende kenmerken:
-Armband "Grenztruppen der DDR".
-Knopen: 8.
-"Zwarte" kraag.
-Stempeling: "NVA".
-Groene wapenkleur.

Een aantal voorbeelden (helaas heb ik zo'n stuk nog niet in de verzameling, en moet ik het dus met "geleende" foto's doen):

Oberfeldwebel Grenztruppen der DDR (Hauptfeldwebel).

Berufsunteroffiziere Grenztruppen der DDR (zo gedragen tussen 1976 en 1982).

Oberstleutnant Grenztruppen der DDR.

1986-1990

Om mij volledig onbekende redenen verwisselde de regering vanaf 1986 alle zwarte kragen met "blanke", of "grijze" kragen. Weg van het WWII-achtige uiterlijk misschien? In ieder geval zijn deze stukken weinig gedragen (omdat er nog genoeg "zwarte" versies waren, die tot het eind werden doorgedragen) - en deze zijn dan ook lastig te vinden.
Daarom is dit voorbeeld ook niet uit de eigen collectie, maar van een mede-verzamelaar. Kenmerken van deze jassen zijn precies hetzelfde als bij de versie van 1976-1986, met uitzondering van de kraag dan natuurlijk...

Officieren, Grenztruppen der DDR.